Prof. Dr. Hazım GÖKÇEN

Değerli meslektaşlarım, şimdiye kadar gruplara Türkiye’deki veteriner hekimlik ve hayvancılık konuları hakkında çok yazılar yazdım. Bu arada mesleki tarihimiz ve meslek büyüklerimiz ile ilgili paylaşımlarım da oldu. Sağ olun bu yazılarım sizlerden büyük ilgi gördü ve yüksek bir okunma sayısına ulaştı. Oysa kafamda hep kutsal mesleğimizin geçmişini genç meslektaşlarıma bir anılar dizisi içinde anlatmak hayali vardı. Bu nedenle, son 55 yılda mesleğimize dair derlediğim kimi bilgileri ve olayları sizleri sıkmamak adına kısa yazılar halinde ve bir roman akıcılığı içerisinde anlatmak istiyorum. İlgi ile izleyeceğinizi umuyorum. Yıl 1965, aylardan Eylül. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi kampüsüne ilk adımımı attım. Benim gibi çoğu […]

18.Yüzyılın ikinci yarısında Avrupa kıtasında ortaya çıkan ve tahminen 200 milyon sığırın ölmesine neden olarak ülkelerin ekonomisine büyük zararlar veren sığır vebası ile mücadeleyi güçlendirmek amacıyla bir at hekimi olan Claude Bourgelat 1762 yılında Fransa’nın Lyon kentinde Dünyanın ilk veteriner fakültesini kurmuştur. Bu fakülteyi zaman içerisinde diğer Avrupa ülkelerinde açılan çok sayıda fakülte takip etmiştir. Lyon’da Dünyanın ilk veteriner fakültesinin açılmasından tam 80 yıl sonra, 1842’de Godlewsky adlı Prusyalı bir askeri veteriner hekimi İstanbul’da hizmet yaptığı Süvari Okulunda okuma yazma bilen erler arasından seçtiği on iki kişiden oluşan bir sınıf açtırarak Türkiye’deki ilk veteriner hekimliği öğretimini başlatmıştır. Kimi yayınlarda bu […]

Daha önce yazmış olduğum, Türkiye’de veteriner hekimliği öğretimi sürecine ilişkin bir yazıda 1842 yılında Süvari okulunda başlayan ve 1948 yılında Ankara Üniversitesinde noktalanan 102 yıllık süreçte öğretim kurumlarının Harbiye, Tıbbiye, Halkalı Ziraat ve Baytar Mektebi ve son olarak da Yüksek Ziraat Enstitüsü bünyesinde sürekli gidip gelerek veteriner fakültesine evrildiğinden bahsetmiştim. Benzer şekilde Türkiye’deki kamu hayvan sağlığı örgütü de 1888 yılından 1984 yılına kadar geçen 96 yıllık sürede değişik adlar taşıyan bakanlıklarda farklı isimlerle faaliyet göstermiştir. Bu yazıda Türkiye’deki hayvan sağlığı alanındaki örgütlenmenin yaklaşık bir asırlık serüveninden kronolojik olarak ve özetle bahsedilecektir 1846 yılında Osmanlı Devletinde ilk kez güncel adı bakanlık […]

Veteriner tarihçilerimiz tarafından yapılan çok değerli yayınlarda Türkiye’de veteriner hekimliği öğretiminin başlangıcından bugüne değin geçirmiş olduğu evreler ayrıntılarıyla ortaya konulmuştur. Ancak, bu bilimsel çalışmaların dışındaki yayınlarda özellikle tarihler ve tanımlar konusunda kimi farklılıkların yer aldığı da görülmektedir. O nedenle, veteriner tarihçilerimizin bilimsel çalışmalarından da yararlanarak Türkiye’de veteriner hekimliğinin ilk yüz yılını kronolojik olarak aşağıdaki şekilde özetlemeye çalıştım. Dünya’da ilk veteriner okulunun Claude Bourgelat tarafından 1762 yılında Fransa’nın Lyon kentinde kurulmasından tam 80 yıl sonra, 1842 de, İstanbul’da Prusyalı askeri veteriner hekim Godlewsky süvari okullarına veteriner hekimliği dersleri koydurarak Türkiye’de veteriner hekimliği öğretimini başlatmıştır. Derslere 1849 yılında Harp Okulunda, 1873 yılında […]

Geçenlerde kütüphanemdeki yayınları düzenlerken sığır vebası ile ilgili birkaç makaleye rastladım. Bu makaleleri okuyunca sığır vebası konusunda önceden bilmediğim kimi bilgileri öğrenmek imkanım oldu. Bu bilgileri, kişisel anılarımı da ekleyerek okuduğunuz yazıda sizlerle paylaşmak istedim. Sığır vebası bilindiği gibi koruyucu aşılamadan başka tedavisi olmayan, çok bulaşıcı ve öldürücü bir hastalıktır. Virusların yol açtığı bu hastalık özellikle hayvan hareketleri ile sari bölgelerden ari bölgelere çok çabuk bir şekilde bulaşır. İleri de bahsedeceğim gibi, 1971 yılında Sivas Gemerek’te iki ay süreyle bizzat mücadelesini yaptığım bu hastalığı yakından tanıma imkanı buldum. İlk sığır vebası vakası M.S. 4.Yüzyılda tanımlanmıştır. Ancak, sığır vebası Dünya ölçeğinde […]

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE TÜRK VETERİNER HEKİMLİĞİ Geçmişten günümüze Türk Veteriner Hekimliği denilince akla kamu hayvan sağlığı örgütlenmesi ve veteriner hekimliği yüksek öğretimi gelmektedir. Her iki olgunun da en az 150 yıllık geçmişleri vardır. Günümüzde veteriner hekimliği çalışma alanlarından olan ve önemli ölçüde istidam sağlayan özel sektör ve serbest kesim veteriner hekimliğinin geçmişi ise yaklaşık 30 yıl öncesine ancak gitmektedir. Bu yazımda, Türkiye’deki kamu hayvan sağlığı örgütlenmesinin ve veteriner hekimliği yüksek öğretiminin Osmanlı’dan günümüze değin geçirdiği evreleri kronolojik olarak anımsatıp bugünkü durumu kendimce irdelemeye çalışacağım. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ilk Ziraat Nezareti (Tarım Bakanlığı), ilk Askeri Veteriner Okulunun açılması ile eş zamanlı olarak […]

Veteriner Hekimliğinin geçmişi hayvanların evcilleştirilmesine kadar dayanır. İlk insanlar yedikleri av hayvanlarının kemiklerini etrafa attıklarında, önce bu kemiklere gelen köpekleri, daha sonra da şimdiki çiftlik hayvanlarını evcilleştirmişlerdir. Atalarımız, kendilerine uyguladıkları tedavi yöntemlerini evcilleştirdikleri hayvanlar hastalandığında onlara da uygulamışlar ve böylece yer yüzünde ilk veteriner hekimliğini başlatmışlardır. Halk hekimliği ya da büyücülük şeklinde devam eden hayvan sağlığı uygulamaları 1762 yılında Fransa’nın Lyon şehrinde, Dünyanın ilk Veteriner Fakültesinin açılması ile bilimsel bir hüviyet kazanmıştır. Bu Fakülteden tam 80 yıl sonra İstanbul’da bir Askeri Veteriner Okulu açılmış, bu okul daha sonra açılan Sivil Veteriner Okulu ile 1920 yılında birleşerek Yüksek Veteriner Okulu adını […]

Bir 23 Ekim daha geldi çattı. Türkiye’de Veteriner Hekimliği Öğretiminin başlamasının üzerinden 174 yıl geçmiş. Bugün fakültelerimiz ve mesleki örgütlerimiz yine kutlamalar yapacak, yine Atatürk Heykellerine çelenk bırakılacak, yine salonlarda az sayıda meslektaşın katıldığı toplantılarda yöneticiler konuşacak, yıllardır süregelen ama hala çözümlenmemiş sorunlara değinilecek ve daha sonra herkes dağılıp işlerinin başına dönecek. Gelsin bir 23 Ekim daha. Ben, öğrenciliğim de dahil 51 yıllık meslek hayatımda bu tür en az 40 toplantıya katıldım, bir bölümünü de Dernek Başkanı, Oda Başkanı ve Fakülte Dekanı olarak bizzat düzenledim. Hepsinde de hep aynı konuşmaları yaptım, hep aynı konuşmaları dinledim. Yani deyim yerindeyse yıllardır hep […]

Türkiye’de Veteriner Hekimliği Yüksek Öğretiminin 171.Yılı ,benim ilk kez 43 yıl önce katıldığım toplantıda olduğu gibi yine benzer törenlerle ve söylemlerle kutlandı. Odalarda ve fakültelerde düzenlenen törenlerde yine Atatürk Anıtlarına çelenkler konuldu ve saygı duruşunda bulunuldu, tarihsel süreç anlatıldı, yapılan panellerde hayvancılığın ve veteriner hekimliğin sorunları tartışıldı, helva koşuları düzenlenerek kazanan öğrenciler ödüllendirildi. Yurt dışında olduğum bir yıl dışında bu törenlerin tümüne katıldım, bir çoğunu ise Oda Başkanı ve Fakülte Dekanı olarak bizzat düzeleme şansını elde ettim. Şimdi geriye dönüp baktığımda ve arşivimdeki belgeleri incelediğimde benimkiler de dahil o toplantılarda söylenen sözlerle bugün söylenen sözler arasında içerik yönünden büyük bir […]

Türkiye’de sun’i tohumlamanın başlangıç yılı 1926 dır. Bu tarihten önce bırakın Osmanlı Devletini, Dünyada bile bu teknik hakkında çok az şey biliniyordu. Bu süreç aynı zamanda sun’i tohumlamanın Sovyet ler Birliği’ndeki tarihi ile de eş zamanlıdır. Çünkü, sun’i tohumlamanın çiftlik hayvanlarındaki ilk uygulaması Sovyetler Birliği’nde 1908 yılında atlarda gerçekleşmiş, bu uygulamayı 1927 yılında sığırlar, 1928 yılında da koyunlar üzerindeki uygulamalar izlemiştir. Türkiye bu süreçte devreye sığır ve koyundan önce atlardaki uygulama devam ederken yani 1926 yılında girmiştir. Bu tarihten bir yıl önce genç Türkiye Cumhuriyetinin Tarım Bakanı Sabri Toprak Sovyetler Birliğine resmi bir ziyarette bulunur. Bu ziyaret sırasında Bakana Sovyetler […]