Prof. Dr. Hazım GÖKÇEN

Buzağı bir süt sığırcılığı işletmesinin geleceği aynı zamanda da kırmızı et üretiminin kaynağıdır. İşletmede sürdürülebilir bir süt üretimi sağlıklı ve yeterli buzağı üretiminden geçer. Buzağı olmazsa süt olmayacağı gibi ileride süt üretiminde kullanılacak düve ve ineklerin kaynağını buzağılar oluşturacaktır. Kaldı ki bugünkü koşullarda Türkiye’de üreticiler sütün ucuz olması nedeniyle sadece buzağıdan kar ettiklerini ileri sürmektedirler. Buzağı kayıplarının oluşması bir çok nedene bağlıdır. Bunlardan en önemlisi mevcut inek ve düvelerin buzağı verimlerinin düşük olmasıdır. Elde sağlam veriler bulunmasa da günümüzde buzağı veriminin %60 civarında olduğu düşünülmektedir. Türkiye’de mevcut 14 milyon sığırın yaklaşık 5.5 milyonunun boğa altı yani tohumlamaya ya da çiftleşmeye […]

Her ne kadar Veteriner Hekimliğin temel işlevi hayvan sağlığını korumak olarak bilinse de insan sağlığını korumak işlevi de en az onun kadar önemlidir. Çünkü hayvanlardan insanlara zoonoz adı verilen çok sayıda hastalık bulaşmaktadır. Dünyada insanlarda hastalık yapan 1709 etkenden 832 si yani %48 i ya doğrudan hayvanlardan ya da hayvansal ürünlerden geçmektedir. Son on yıl içerisinde insanlarda ortaya çıkan hastalıkların %80 i hayvansal kökenlidir. Bunlar arasında kuş gribi, domuz gribi, kırım-kongo kanamalı ateşi, sığırların süngerimsi beyin bozukluğu, ebola, akut solunum yolları enfeksiyonu gibi hastalıklar sayılabilir. Sağlık Bakanlığının tehlikeli görüp ihbarını mecburi kıldığı 50 hastalıktan 26 sı hayvanlardan bulaşmaktadır. Dünyada bioterörizm […]

Öncelikle şunu belirteyim ki, yazdıklarımı okuyunca özellikle genç meslektaşlarım sakın benim meslek sevgimden ve duyarlılığımdan şüphe etmesinler. Öğrenciliğimden beri yani 51 yıldır mensubu olduğum mesleğimle ve meslektaşlarımla her zaman gurur duydum ve düşüncelerimi bugüne kadar dergilerde, gazetelerde ve internet gruplarında yazdığım 400 ün üzerindeki mesleki yazıda da dile getirdim. Bu yazılarımda mesleğimizin yararına olacak öneriler kadar öz eleştiri kültürünü de yerleştirmeye çalıştım. Yazımın bu bağlamda değerlendirilmesini meslektaşlarımdan özellikle rica ederim. Biliyorsunuz her yılın Nisan ayının son Cumartesi günü Dünya Veteriner Hekimleri Günü olarak kutlanmaktadır. Bu yıl da 30 Nisan Cumartesi günü tüm Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bu anlamlı gün […]

Dünyanın en eski biyoteknolojisi olarak kabul edilen suni tohumlama çiftlik hayvanlarında ancak 20.Yüzyılın başında uygulamaya konulabilmiştir. Türkiye, suni tohumlamayı Dünyada ikinci olarak başlatmış ancak halk elindeki çiftlik hayvanlarında yaygın olarak uygulanması çeşitli nedenlerden dolayı 1950 yılından sonra olmuştur. O yıldan günümüze kadar sığırlarda aralıksız olarak uygulanan suni tohumlamadan gerek sayı gerekse döl verimi açısından yeterli sonuçlar alındığını maalesef söyleyemiyoruz. Geçtiğimiz yıl Türkiye’de tohumlanan inek ya da düve sayısı yaklaşık iki buçuk milyon olmuştur. Bu sayı boğa altı dediğimiz tohumlanabilir inek ya da düve sayısının yaklaşık %40’ını oluşturmaktadır ki bu oran A.B.D ve Avrupa Birliğinin hayvancılığı gelişmiş ülkeleri ile kıyaslandığında son […]

H A Y V A N R E F A H I İnsanlar evde rahatları yerinde olduğunda nasıl mutluluk içinde yaşarlarsa hayvanlar da barınaklarında konfor içinde olduklarında aynı mutluluğu tadarlar. Ancak hayvanların insanlardan farkı verim vermeleridir. Hayvanların ancak rahat bir ortamda stressiz yaşam sürdüklerinde verimleri artar. Çünkü her tür hayvan verimi hormonlar tarafından yönlendirilir, hormonların da oluştuğu organ genellikle beyindir. Onun için huzur içinde rahat bir yaşam süren hayvanlarda beyinin hormon salgılama işlevi daha düzgün olacağından verimlerde de artış gözlenir. Bu nedenle hayvan refahı ya da konforu hayvan yetiştiriciliğinde çok büyük bir önem taşır. Hayvanların özellikle de süt ineklerinin en […]

Çiftlik hayvanlarının en önemli verimi döl verimidir. Et, süt gibi öteki tüm verimler ancak döl verimi yeterli olduğu taktirde süreklilik kazanabilir. Örneğin yavru doğurmayan bir ineğin süt vermesi de söz konusu olamaz. O nedenle infertilite yani döl tutmama sorunu bir süt sığırcılığı işletmesinin karlılığını daha doğrusu verimlerin süregenliğini etkileyen çok önemli bir olgudur. İnek ve düvelerde döl tutma olgusu çok değişik faktörlerin bir araya gelmesi ile oluşan kompleks bir olaydır. Bu faktörler arasında genetiği, hormonları, hastalıkları, beslenmeyi, genital sağlığı ve stresi sayabiliriz. Döl tutma olayının üç önemli boyutu vardır. Bunları hayvan, insan ve teknik olarak sınıflandırabiliriz. Döl tutmanın hayvan boyutu […]

Hükumet kısa bir süre önce özellikle genç çiftçilere yönelik olarak otuz bin liralık hibe kararnamesi ve uygulama genelgesi yayınladı. Üç yıllık bir süreyi kapsayacak olan ve 13 Nisan 2016’da yürürlüğe giren bu uygulamanın temel amacı gençleri kırsal kesime çekerek bitkisel ve hayvansal üretimle uğraşmalarını sağlamak olarak açıklandı. Bu projenin başarıya ulaşması ve gençlerin kırsal kesimde üretime katkıda bulunmaları hiç kuşkusuz kimsenin ret edemeyeceği bir husustur. Ancak bu konuda açıklığa kavuşması gereken kimi konuların mevcut olduğu da bir gerçektir. Hayvansal üretim açısından olaya bakıldığında en başta şu sorunun yanıtını aramak gerekir. Acaba kırsal kesimde yaşayan gençler neden köyden ve hayvancılıktan uzaklaştılar? […]

Türkiye’de hayvancılık yakın sayılacak bir tarihe kadar babadan, dededen kalma usullerle yapılıyordu. Yetiştiriciler kendilerinden öncekiler nasıl bir hayvan bakımı ve beslemesi yapıyorlarsa aynısını hayvanlarında uyguluyorlardı. Tabii böyle olunca da hayvanlardan yeterli verim alamıyorlar ve dolayısıyla da kar edemiyorlardı. O dönemde yetiştirici eğitimi istenilen düzeyde değildi. Bugün bile hala aynı şekilde yani eski usullerle aile hayvancılığı yapan yetiştiriciler bulunmaktadır. Bu gibi yetiştiriciler pazara değil aile içine üretim yaptıkları için kar amacı gütmemekte, ailenin gıda ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla baktıkları birkaç baş hayvanı bir damda genellikle yemek, sebze ve meyve artıkları ile beslemektedirler. Yaklaşık otuz yıldan beri özellikle pazara üretim yapan küçük aile […]

Kırmızı et sorunu Türkiye’de uzun yıllardan beri var olan bir sorundur. Geçmişte de Belediyeler kırmızı et fiyatları artmaya başlayınca narh yani tavan fiyatı koymuşlar, Devlet de kırmızı et ithal etmiştir. Ne var ki geçen zaman içinde her iki uygulamanın da soruna çözüm getirmediği tam tersine sorunu daha da büyüttüğü anlaşılmıştır. Yani narh konduğunda ya da et ithal edildiğinde bundan en büyük zararı çiğ süt üreticisi görmüş, zarar eden üretici damızlık ineğini kasaba satmış, inek sayısı azalınca besiye alınacak erkek yavru sayısı azalmış, bu da sonuç olarak kırmızı et üretimini düşürmüştür. Et arzı az, talep de fazla olunca ekonominin genel kuralı […]

Sayın Bakanım, Öncelikle yeni görevinizin hayırlı olmasını diler, aşağıda maddeler halinde sıraladığım hayvancılık konusundaki önerilerimi bilgilerinize sunarım. 1)Türkiye coğrafi şartları gereği salgın hayvan hastalıklarına açık bir Ülkedir. Geçmişte büyük salgınlara neden olan şap, sığır vebası ve at vebası gibi hastalıklar kamu hayvan sağlığı teşkilatı tarafından başarıyla ortadan kaldırılmışlardır. Ne var ki, 1985 yılında Tarım Bakanlığında yapılan köklü bir değişiklik sonucu Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü ve taşra teşkilatları lağvedilmiş, yerine adı ve işlevi sık sık değişen ve merkez-taşra uyumu olmayan bir yapı oluşturulmuştur. Bugün salgın hayvan hastalıkları ile mücadele konusunda arzu edilen başarının sağlanamamasının altında yatan nedenlerden birisi de budur. Onun […]