Prof. Dr. Hazım GÖKÇEN

Türkiye’de hayvancılık günümüzde büyük ölçüde konvansiyonel yani geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Geleneksel hayvancılığın en önemli özelliği insan gücüne dayanması ve mekanizasyonu kullanmamasıdır. Oysa Dünyanın hayvancılığı gelişmiş ülkelerinde ve Ülkemizdeki kimi Sığırcılık İşletmelerinde hayvancılık insan gücünden çok makineler tarafından yürütülmektedir. Hayvancılığın tarihi ilk çağlara hatta taş devrine kadar uzanır. Başlangıçta insanlar ailenin gıda ihtiyacını karşılamak üzere hayvanları avlanmışlardır. Daha sonraları nüfusun artması nedeniyle av eti insanlara yetmemiş, özellikle etinden yararlanmak üzere sığır ve koyun gibi hayvanların evcilleştirilmesi yoluna gidilmiştir. Verimlerinden yararlanılan sığır ve koyun gibi hayvanlar önce doğada ilkel çitler içinde barındırılmışlar, daha sonraları dış etkilerden korunmaları için üzeri sazla örtülmüş yarı […]

Çoğu kimse önemsemez ama istatistik günlük yaşamımızda önemli bir yer tutar. Tabii doğru ve güvenilir olmak koşuluyla. Hele bizler gibi belli konularda görüş oluşturup onu bir çözüm önerisi olarak yazı ile okuyucularına aktarmaya çalışan kişiler için güvenilir istatistik daha da büyük önem taşır. Ben yazılarımda istatistiki bilgiler vermekten çoğu kez kaçınırım. Çünkü Türkiye’de veri tabanındaki bilgilerin eksik olması ve bilgi veren kişilerin de bu konuya gerekli önemi vermeyişi istatistiklerdeki hata payını artırmaktadır. Ama yine de güvenilir kurumlar olan Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerinin en doğru olduğu anlayışı ile sizlere 2015 yılına ait Sığırcılık İstatistiklerinin […]

Eski zamanlarda hayvanlar uçsuz bucaksız meralarda serbestçe dolaşır ve otlarlardı. O dönemde henüz meralar bozulmadığından kaliteli mera ve çayır otlarını yerler, protein ve enerji ihtiyaçlarının neredeyse tümünü meradan karşılarlardı. Hayvanlar sadece sert geçen kış mevsiminde barınaklara alınır ve hububat taneleri, saman ve kuru otla beslenirlerdi. Günümüzde hayvancılığı gelişmiş Ülkelerde de durum eski dönemlerden farklı değildir. O ülkelerde hayvanlar yetiştiricilerin oluşturduğu özel meralarda neredeyse 8-9 ay kaliteli otlarla beslenmekte, kışın ise bol miktarda silaj ve vitamin-mineral katkıları almakta, bizim kesif yem dediğimiz fabrika yemini çok az miktarda tüketmektedirler. Biz de ise daha çok kesif yem ağırlıklı bir hayvan besleme anlayışı hakimdir. […]

Sığırcılıkta yeni doğuran ineklerin ve yeni doğan buzağıların hastalıkları çok büyük bir öneme sahiptir. Bir hayvancılık işletmesinin karlılığı en başta bu tür hastalıkların ortaya çıkmadan önce önlenmesine bağlıdır. Bunun için de en birinci yol kuru dönem beslenmesine özen göstermektir. Yeni doğuran hastalıklarının yol açtığı ekonomik kayıplar konusunda elde sağlam bilimsel veriler bulunmamakla birlikte çok büyük boyutlarda olduğu tahmin edilmektedir. Yeni doğan hastalıklarının neden olduğu ekonomik kayıplar konusunda ise kısa süre önce yapılan Sürü Sağlığı ve Yönetimi Sempozyumunda verilen bilgiye göre buzağı ölümlerinin %5 azaltılması durumunda ekonomik olarak 1.5 milyar liralık bir kazanç sağlanabilecektir. Bir de her yıl hastalıklar nedeniyle kaybettiğimiz […]

Suni tohumlama herşeyden önce Dünyanın bilinen en eski biyoteknolojik yöntemidir. Adında suni kelimesi bulunsa da suni tohumlama kesinlikle doğal olmayan bir teknik değildir. Suni tohumlama, doğada hayvanlar arasında sürekli olarak cereyan eden çiftleşme olayına bir insan ve bir alet yardımıyla yapılan müdehale olarak tanımlanabilir. Daha doğrusu bir boğadan alınan ve ince plastik tüpler içerisinde usulüne uygun olarak dondurulan spermanın özel bir alet vasıtasıyla ineğin üreme kanalına verilmesinden ibaret bir tekniktir. Ayrıca suni tohumlama günümüzde gerek sperma, gerekse malzeme üretimi ve satışı açısından Dünya çapında yaygınlaşmış bir endüstriyel faaliyettir. Suni tohumlamanın hayvan ıslahında, döl tutmayı engelleyen üreme hastalıklarının önlenmesinde ve verimlerin […]

Son günlerde hayvancılık gündemini çok önemli konular işgal etmeye başladı. Bunlardan hayvancılığın geleceği açısından en önemli olanı hayvan ithalatındaki gümrüklerin sıfırlanmasıdır. Bakanlar Kurulu aldığı bir kararla Avrupa Birliği Ülkelerinden ve Bosna-Hersek’ten ithal edilecek hayvanlardan alınan %7.8 lik vergiyi ortadan kaldırdı. Öte yandan daha önce Et-Süt Kurumuna verilen besilik dana ithalatı yanında Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM)’ne de dişi damızlık sığır ithal etme yetkisi verildi. Et-Süt Kurumu’nun önümüzdeki günlerde 600.000 besi danası ithal etmesi ile ilgili ihale çalışmaları son aşamaya geldi. TİGEM’in ne kadar dişi damızlık sığır ithal edeceği şu anda belirli değil. Şunu her zaman üstüne basa basa söylüyoruz,Türkiye’ye yapılacak […]

Hayvanların yeterli ve dengeli beslenmesi özellikle et, süt ve yavru verimi açısından son derece önemlidir. Günlük yiyecekleri ile yeterli enerji ve proteni alamayan süt inekleri yavru dolayısıyla da süt veremezler. Özellikle enerji eksikliği halinde cinsiyet hormonları salgılanmayacağından kızgınlık, yumurta oluşumu, döllenme ve gebelik gibi hayati önem taşıyan olaylarda aksaklıklar ortaya çıkar ve haliyle gebelik oluşmaz. Yavru verimi olmayan bir ineğin süt veriminin de olamayacağı doğaldır. Ayrıca günlük yiyeceklerinde protein eksik olan ineklerin mevcut süt veriminde de azalmalar görülür. Bu nedenlerle ineklerimizin beslenmesine özel bir önem vermemiz gerekir. Hayvanları beslemek sanıldığının aksine çok teknik bir iştir. Eskilerin “ saldım çayıra, mevlam […]

Stres insanlarda olduğu gibi hayvanlarda da çok büyük bir öneme sahiptir. Hayvanlar strese insanlardan daha fazla duyarlıdırlar. Stres sırasında salgılanan stres hormonları düz kasları gevşeterek vücutta rahatlık sağlayan mutluluk hormonunu baskılayıp çeşitli organlarda önemli işlev bozukluklarına neden olurlar. Stres doğrudan beyini etkileyerek bu organdan salgılanan hormonların mekanizmasını bozar ve bunun sonucunda cinsel hormonlarda da aksaklıklar ortaya çıkarak kızgınlık gösterme ve döl tutmada sorunlar meydana gelir. Böylesine önemli olan stres olgusu özellikle süt sığırlarında süt ve yavru kayıplarına ve işletme ekonomisinde zararlara neden olur. Süt sığırlarında strese yol açan faktörleri nakliye, doğum, ahır konforunun yetersizliği, yemin bozuk olması, yem, bakıcı ve […]

Türkiye coğrafi konumu nedeniyle salgın hayvan hastalıklarının girişine elverişli bir ülkedir. Çünkü Türkiye, doğusunda ve güneyinde yer alan İran, Irak ve Suriye gibi ülkelerle uzun bir kara sınırına sahiptir. Bu sınır hattı yıllar boyunca anılan bu komşu ülkelerle Türkiye arasında insan ve hayvan kaçakçılığına geçit vermiştir. Geçmişte Türkiye’den komşu ülkelere yapılan hayvan kaçakçılığı günümüzde tersine dönmüş ve komşu ülkelerden Türkiye’ye doğru yapılmaya başlanmıştır. Hele son yıllarda terör olayları ve Suriye’deki iç savaş nedeniyle kaçak hayvan girişleri büyük bir artış göstermiştir. Bugün komşularımızla aramızdaki sınır güvenliği neredeyse yok denecek kadar azdır. Uzun yıllar boyunca doğu ve güney sınırlarımızda bulunan komşu ülkelerden […]

Koruyucu hayvan sağlığı olgusu sürü yönetimi ilkelerinin temelini oluşturur. Günümüzde insan sağlığında olduğu gibi hayvan sağlığında da tedavi edici hekimlikten ziyade koruyucu hekimlik ön plana çıkmış bulunmaktadır. Çünkü bir hayvana hasta olduktan sonra yapılacak tedavi ve harcanacak ilaç masrafları çok yüksek meblağlara ulaşmaktadır. Bir de insandan farklı olarak hasta hayvanın tedavi edilememesi durumunda kesilmesi söz konusudur ki bu durum hayvanın damızlık değerinin çok altında bir fiyata kasaba satılması sonucunu doğurur. O nedenle hayvanların önceden alınacak kimi basit ve uygulanabilir koruyucu önlemlerle hastalandırılmamaları işletmenin karlılığı açısından da çok büyük bir önem taşır. Süt sığırlarında belli dönemlerde alınacak besleme, bakım ve aşılama […]