Prof. Dr. Hazım GÖKÇEN

Döl tutamama ya da gebe kalamama sorunu süt sığırı işletmelerinin sürdürebilirliği ve karlılığı açısından son derece önemli bir konudur. İleride işletmenin damızlık materyalini dişi buzağılar, besi materyalini de erkek buzağılar oluşturacaktır. Sütten kesilmiş dişi ve erkek buzağı fiyatları günümüzde çiğ sütten kar edemeyen yetiştiricilerin yüzünü güldürecek boyutlara ulaşmıştır. Bu nedenlerle süt sığırcılığı işletmesinin karlılığı yılda bir buzağı elde edilmesine bağlıdır. Bunun yolu ise ineklerde döl tutamama sorununun bulunmamasından ve doğumdan sonra en kısa sürede ineğin tekrar gebe kalmasından yani buzağılama aralığının mümkün olduğunca kısa olmasından geçmektedir. Bu aynı zamanda bir ineğin verimli yaşam süresinin uzaması, başka bir deyişle bir inekten […]

Hayvan refahı ve davranışları son yıllarda hayvancılıkta, özellikle verimlerin arttırılması bağlamında en çok dikkat edilmesi gereken hususların başında gelmektedir. Hayvan refahı olgusu, günümüzde hayvancılıkta büyük önem kazanan Sürü Yönetimi İlkeleri içerisinde en ön sıralarda yer almaktadır. Hayvan refahının iyi olduğu işletmelerde hayvan davranışlarının yerinde olduğu, tersi durumda ise hayvan davranışlarının bozulduğu görülmektedir. Hayvanlar hasta olduklarını ve bulundukları ortamdan yada önlerine konulan yemden memnun olmadıklarını davranışları ile belli ederler. Onun için de, hayvanlar iyi gözlenmek suretiyle kimi hastalıklardan korunabilirler. Kısacası hayvanların davranışlarını iyi gözlemlemek bir çeşit koruyucu hekimlik önlemidir. Hayvan refahının iyi olmasının en önemli koşulu barınakların bilimsel ölçütlere uygun olarak […]

Koyunculuk Türk ulusu ile özdeşleşmiş bir hayvan yetiştiriciliği dalıdır. Kimi tarihçiler Türklerin Orta Asya’dan göçüş nedenini koyunlarını otlattıkları meraların kurumasına bağlamaktadırlar. Koyun ve keçinin Anadolu’da evcilleştirildiğine dair arkeolojik bulgular vardır. Merinos Koyununun ve Tiftik Keçisinin önce Anadolu’da ortaya çıktığı, sonradan çeşitli yollarla Dünya’ya yayıldığı bilimsel olarak da kanıtlanmış bir gerçektir. Türkler için böylesine büyük önem taşıyan koyunculuk doğal olarak Türkiye’de de gelişmiştir. Özellikle Cumhuriyet döneminde Türkiye’de koyunculuk büyük bir gelişme göstermiştir. Bu gelişmeler sonucunda Türkiye’de koyun sayıları ve verimleri yükselmiş, koyunculuğun ihracata ve Ülke ekonomisine olan katkıları artmıştır. Örneğin, 1970 li yılların başında Türkiye’deki koyun mevcudu 50 milyonu bulmuştur. O […]

Geçtiğimiz günlerde Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından şap hastalığına karşı Türkiye genelinde bir aşılama kampanyası başlatıldı. Uzun yıllardan beri Türkiye hayvancılığının en büyük sağlık sorunlarından birini oluşturan ve Ülke ekonomisine çok büyük zararlar veren şap hastalığı ile mücadele konusunda atılan bu adım hiç kuşkusuz çok olumlu bir girişimdir. Ancak, sadece hastalıkla mücadelenin yeterli olmadığı, bunun yanı sıra hastalığın sınırlardan Türkiye’ye girişinin engellenmesi hususunun da en az mücadele kadar önemli olduğu iyi bilinmelidir. Şap hastalığı koyunlarda ve sığırlarda görülen salgın ve bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık öyle bulaşıcıdır ki; kuşlar, kemirgenler, hayvan hareketleri hatta rüzgar vasıtasıyla bile salgınlara neden olabilmektedir. Ülkenin bir […]

Döl tutma sorunu olmayan bir ineğin yıllık yaşamında iki önemli dönem vardır. Bunlardan birincisi olan gebelik ortalama dokuz ay sürer. İkinci dönem ise iki gebelik arası süre olarak da tanımlanan ineğin doğurması ile tekrar gebe kalması arasındaki süredir ki yaklaşık dört ay devam eder. Gebeliğin yaklaşık ilk yedi ayı olağan üstü bir durum olmazsa inek açısından önemli bir risk oluşturmaz. Esas olan kuru dönem olarak da tanımlanan gebeliğin son iki ayıdır. Bu dönem daha önceki yazılarımda da ayrıntılarıyla üzerinde durduğum gibi gebe ineğin ve doğuracağı buzağısının sağlığı açısından çok büyük önem taşır. İki gebelik arası sürenin yaklaşık ilk 45 günü […]

Diğer hayvancılık dallarında olduğu gibi süt sığırcılığında da sağlık çok önemlidir. Sağlıksız bir sürüden süt ve yavru elde edilemeyeceği gibi işletmenin geleceği de tehlikeye girer. Sağlık tanımı içerisinde mikropların oluşturduğu salgın ve bulaşıcı hastalıkların önemi büyüktür. Çünkü bu hastalıklar tek tek hayvanları değil tüm sürüyü hasta ederler. O nedenle salgın ve bulaşıcı hastalıkların sürüde bulunması arzu edilmeyen bir durumdur. İşte, işletmede mevcut sığırların salgın ve bulaşıcı hastalıklara yakalanmasına yol açabilecek her türlü mikrobun girişini engellemeye yönelik alınacak önlemlerin bütününe biyogüvenlik adı verilir. Biyogüvenlik önlemlerini almaya en başta barınaktan başlanmalıdır. Kuruluş aşamasında barınakların yeri tayin edilirken ana yollardan ve başka hayvancılık […]

Bir süt sığırcılığı işletmesinin esas hedefi çiğ süt üretip pazarlamaktır. Her ne kadar buzağı da işletmenin gelir kaynağı ise de her inekten yılda bir buzağı üretildiği için gelirin sürdürülebilirliği azdır. Oysa, süt üretimi süreğendir ve her gün üretilen süt pazarlanabilir. Ayrıca yılda sekiz on tona varan miktarı ile de yığınsal bir üretim söz konusudur. Yetiştirici açısından son derece önemli bir ürün olan sütün üretildiği organ memedir. Meme birbirinden bağımsız dört loptan oluşur. Her lop içerisinde süt üreten hücrelerin oluşturduğu küçük kesecikler bulunur. Bu keseciklerde üretilen süt meme başındaki kanaldan dışarıya çıkar. Meme başı kanalında sağım haricinde giriş çıkışı engelleyen bir […]

Buzağı bir hayvancılık işletmesinin geleceğinin teminatıdır. Dişi buzağı ileride hayvancılık işletmesinin anaç materyalini oluşturacak ve süt üretiminin sürdürülebilirliğini sağlayacak olması nedeniyle büyük önem taşır. Erkek buzağı ise ileride besi materyalini oluşturacak ve karlılığın sürdürülebilirliğini sağlayacak olması nedeniyle işletmeye büyük bir katkı sağlar. Süt fiyatlarının düşüklüğü nedeniyle sadece buzağıdan kar edebildiklerini söyleyen yetiştiricilerin sayısı bir hayli fazladır. Doğal olarak, bu söylenen konuların hayata geçirilebilmesi en başta buzağının verim çağına kadar yaşatılabilmesine bağlıdır. Oysa Ülkemizde buzağıların önemli bir bölümü bırakın verim çağına kadar yaşamayı bir aylık bile olmadan çeşitli nedenlere bağlı olarak ölmektedirler. Elde kesin rakamlar mevcut olmasa da yeni doğan buzağıların […]

Süt ineklerinin doğumdan yaklaşık iki ay önce sütten kesilmesi süreci olarak tanımlanan kuru dönem aslında bir süt verme döneminin sonu değil tam aksine yeni bir süt verme döneminin başlangıcı sayılmalıdır. İnekler yemleri azaltılarak ve sütleri sağılmayarak kuru döneme alınırlar. Kuru dönemin yararları şöyle sıralanabilir. 1- Kuru dönemde işkembe dinlenmeye alınır. İşkembe bir süt sağım dönemi boyunca hayvanın yediği tonlarca yemi parçalamak ve sindirmekten çok yorulur. Bu arada sindirimi sağlayan hücreler bu ağır yükü kaldırmaktan dolayı tahrip olur. İşte ineğin vücudu kuru dönemde hem dinlenir hem de sindirimi sağlayan hücreleri yeniler. 2- Bir sağım dönemi sonucunda, işkembede bulunan ve yemlerin parçalanarak […]

Koyunculuk Türk Ulusunun varoluşundan beri uğraştığı önemli bir hayvancılık faaliyetidir. Koyunculuğun Türklerin genetiğine işlenmiş bir özellik olduğunu söylemek aşırı bir abartı sayılmamalıdır. Türklerin koyunculuk serüveni Orta Asya’daki geniş otlaklarda koyun yetiştirmekle başlar. Kimi tarihçilere göre Türklerin Orta Asya’dan göçme nedenlerinin başında, otlakların kuruması üzerine koyunlarına yeni besleme alanları arama çabaları gelir. Bu nedenle, kitleler halinde Anadolu’ya göç eden Türkler beraberlerinde koyun sürülerini de getirmişler ve Anadolu’nun verimli mera ve otlaklarında koyun yetiştiriciliğine devam etmişlerdir. Türkiye’de koyunculuk alanındaki ilk ıslah çalışmasına Cumhuriyetin kurulmasından sonra başlanmıştır. Cumhuriyet hükümetince belirlenen öz kaynaklara dayalı kalkınma ve sanayileşme hedefi doğrultusunda ilk olarak yünlü dokuma sanayi […]