Türkiye’de Veteriner Patolojinin Kurucusu, Ord.Prof.Dr.Ahmet Şevki Akçay
Ord.Prof.Dr.Ahmet Şevki Akçay 1888 yılında İzmir’de doğmuş, ilköğretimini İzmir’de, orta öğretimini İstanbul’da Kuleli ve Tıbbiye İdadilerinde tamamladıktan sonra Askeri Baytar Mektebine girmiş ve 1912 yılında bu okuldan birincilikle mezun olmuştur. Mezuniyetten sonra üsteğmen rütbesi ile Balkan Harbine katılmış, daha sonra bakteriyolog veteriner hekim Osman Nuri Bey ile İstanbul Çemberlitaş’taki Bakteriyolojihane-i Osmani’de çalışmış ve Çatalca’da Birinci Ordu’nun atlarındaki ruam hastalığı ile mücadelede görev almıştır. Bu görevini takiben Edirne’deki Onuncu Kolordu Karargahına atanmış ve bu sırada Edirne’de halk hayvanlarında çok şiddetli olarak seyreden sığır vebası mücadelesine katılmıştır. Balkan Savaşından sonra Yüzbaşı olmuş ve Askeri Baytar Mektebinde Histoloji Dersi vermeye başlamıştır. Daha sonra […]
Yapağının Önlenemez Yükselişi
Koyun etinden, sütünden ve yapağısından yararlanılan bir hayvandır. Ancak 1980 yılından sonra yapağı Türkiye’de eski önemini kaybetmeye başlamıştır. Oysa yapağı Cumhuriyetin başında Türkiye hayvancılığına ve sanayine yön veren bir üründü. Ayrıca ihraç ürünlerimiz arasında önemli bir yer tutuyordu. Atatürk daha Cumhuriyeti kurmadan İzmir’de ilk İktisat Kongresini düzenledi. Bu toplantıda öz kaynaklara dayalı kalkınma ve sanayileşme modeli benimsendi. O yıllarda önemli öz kaynaklardan biri de hayvanlar özellikle de koyunlardı. Ancak Türkiye’de mevcut koyunların tamamına yakını düşük verimli yerli ırklardan oluşuyordu. Koyunlar sanayi için önemli bir kaynaktı. Çünkü kurulması düşünülen yünlü dokuma sanayinin ince yapağıya ihtiyacı vardı. Türkiye’de mevcut koyunların yapağıları kalındı […]
Yeni Ekonomik Plan ve Hayvancılık
Hükumet 2023 yılına kadar geçerli olacak bir ekonomik plan hazırladı. Plana baktığımızda hayvancılığın bundan önce olduğu gibi yine ihmal edildiğini görmekteyiz. Oysa hayvancılık gerek istihdam, gerek gayri safi milli gelir gerekse katma değer üretimi bakımından ekonominin en önemli unsurlarından birisidir. Dünyada hayvancılığı gelişmiş ülkelerde mutlaka ekonomi de gelişmiştir. Planda hayvancılık bağlamında öne çıkan konulardan birisi meradır. Meraların tespit, sınırlama ve ıslahının yapılacağı belirtilmektedir. Elli yıllık meslek hayatımda okuduğum her yazıda, raporda, katıldığım toplantılarda en çok bahsedilen konu mera ıslahıdır. Hangi hükumet başa gelse programında ele alacağını vadettiği ilk konu mera ıslahı olmuştur. Ancak uygulamada mera ıslahı konusunda kayda değer çalışmalar […]
Geçmişten Esintiler
Değerli meslektaşlarım, şimdiye kadar gruplara Türkiye’deki veteriner hekimlik ve hayvancılık konuları hakkında çok yazılar yazdım. Bu arada mesleki tarihimiz ve meslek büyüklerimiz ile ilgili paylaşımlarım da oldu. Sağ olun bu yazılarım sizlerden büyük ilgi gördü ve yüksek bir okunma sayısına ulaştı. Oysa kafamda hep kutsal mesleğimizin geçmişini genç meslektaşlarıma bir anılar dizisi içinde anlatmak hayali vardı. Bu nedenle, son 55 yılda mesleğimize dair derlediğim kimi bilgileri ve olayları sizleri sıkmamak adına kısa yazılar halinde ve bir roman akıcılığı içerisinde anlatmak istiyorum. İlgi ile izleyeceğinizi umuyorum. Yıl 1965, aylardan Eylül. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi kampüsüne ilk adımımı attım. Benim gibi çoğu […]
Hem Parazitolog, Hem Veteriner Tarihçisi Bir Entellektüel, Prof.Dr.Nevzat Tüzdil
1900 yılında Gelibolu’da doğan Prof.Dr.Nevzat Tüzdil ilk öğrenimini Üsküp’te, orta öğrenimini İstanbul’da tamamlamış ve 1920 yılında İstanbul Yüksek Baytar Mektebi’nden mezun olmuştur. İstanbul’da Fatih, Tophane ve Karaağaç mezbahalarında veteriner hekim olarak çalışmış, 10 Ocak 1925 de Ziraat Bakanlığı tarafından ihtisas yapmak üzere Almanya’ya gönderilmiştir. Almanya’da bulunduğu sırada Hannover Veteriner Fakültesinde doktora yapmış, Berlin Parazitoloji Enstitüsü ile Hamburg Tropen Enstitülerinden dört adet ihtisas belgesi almıştır. Yurda dönüşünden sonra, 1929 yılında İstanbul Yüksek Baytar Mektebi parazitoloji ve tıbbi hayvanat öğretmen yardımcılığına ve laboratuvar şefliğine tayin edilmiş, ayrıca Yüksek Orman Mektebi parazit ve hayvanat öğretmenliğine atanmıştır. Okulun 1933 yılında Ankara’ya nakli ile Yüksek […]
Hayvancılığın Bitmez Çilesi; Fabrika Yemi
Hayvanlar gerek yaban yaşamında gerekse evcilleştirmeden sonraki çiftlik yaşamlarında hep doğanın kendilerine sunduğu çayır otu ile beslenmişlerdir. Çünkü hayvanın doğasında ot yemek vardır. Özellikle ruminantlarda geviş getirmeyi teşvik etmesi nedeniyle kuru otun çok büyük bir önemi vardır. Entansif dediğimiz pazara yönelik modern hayvancılığa geçilince sadece otun yeterli olmadığı görülmüş ve ilk başta ota protein değeri yüksek bazı yem bitkileri ilave edilmiştir. Ancak daha sonraları verimler arttıkça rasyona enerji değeri yüksek nişastalı tane yemler eklenmiştir. Zamanla hayvanların yaşama ve verim paylarını dengeli biçimde sağlayacak yem maddelerinin bir araya getirilip bir bütün halinde sunulması bazı zorlukları da beraberinde getirmiştir. Buradaki sorun hayvanın […]
Koyunlarda Üreme Yönetimi
Günümüzde koyunculuk göreceli bir gelişme göstermektedir. Bu gelişmenin nedenleri olarak süt ve besi sığırcılığındaki krizi, kırmızı et üretimindeki açığı ve Devletin desteklerini sayabiliriz. Bu gelişmenin süt, et ve kuzu üretim artışı ile taçlanması yetiştiricilerin gelirlerini artıracaktır. Bunun için de en başta üreme yönetiminin düzgün yani döl ve kuzu veriminin, kuzu ikizlik oranının iyi olması gerekir. Bu yazıda koyunlarda üreme yönetimi üzerinde durulacaktır. Koyunlar üreme açısından mevsime bağlı çoklu kızgınlık gösteren hayvanlar olarak nitelendirilir. Bunun anlamı yılın sadece belli bir mevsiminde birden çok kızgınlık göstermeleridir. Bu mevsim kuzey yarım küre için günlerin kısalmaya yüz tuttuğu sonbahar mevsimidir. Ancak genetiği gelişmiş koyun […]
Süt İneklerinde Verimliliği Etkileyen Dört Önemli Organ
İneklerde verimlilik üzerinde etkili olan 4 önemli organ vardır. Bu organların tek tek ya da topluca etkileri sonucu verimler ortaya çıkar. Şimdi bu organları sırasıyla inceleyelim. 1-MEMELER: Memeler sütün üretildiği organlardır. İnekte biri birinden bağımsız 4 adet meme lobu bulunur. Süt meme dokusunda bulunan hücreler tarafından üretilir. Bir litre süt üretimi için memelerden 400 litre kanın geçmesi gerekir. Sağlıklı memeler dışarıya kapalı oldukları için mikropsuzdur. Çünkü meme başlarında bulunan keratin tıkaç memelere mikrop girişini engeller. Sadece sağım sırasında meme başlarındaki tıkaç kalkarak sütün akışına izin verir. O nedenle memeye mikrop en fazla sağım sırasında bulaşır. Sağımdan sonra meme başı yaklaşık […]
Türk Sanat Müziğinde Makam Olgusu
Türk sanat müziğinde her şarkının bir makamı vardır. Makam deyimini ilk kez 14.Yüzyılda yaşayan Abdülkadir Maragi kullanmıştır. Makamın kelime anlamı bulunulan yer, ayrıcalıklı oturma yeridir. Günümüzde bilinen 590 makamdan sadece 150’si kullanılmaktadır. Bunlardan 40 tanesinde en çok eser bestelenmiştir. Makamların sayısının bu kadar çok olması ve çoğunun kullanılmaması Türk Sanat Müziği adına üzücü bir durumdur. Üç grup makam vardır. 1) Ana (Basit) Makamlar, 2) Göçürme (Şed) Makamlar, 3) Bileşik (Mürekkep) Makamlar.Makam dörtlü ve beşlilerden oluşan bir dizide durak ve güçlünün önemini belirterek ve diğer kurallara da bağlı kalarak yeni nağmeler oluşturmak amacıyla yapılan gezintilere denir. Dizi makamın esasını teşkil eder. […]
Türkiye’de Veteriner Hekimliği Öğretiminin Tarihsel Gelişim Süreci
18.Yüzyılın ikinci yarısında Avrupa kıtasında ortaya çıkan ve tahminen 200 milyon sığırın ölmesine neden olarak ülkelerin ekonomisine büyük zararlar veren sığır vebası ile mücadeleyi güçlendirmek amacıyla bir at hekimi olan Claude Bourgelat 1762 yılında Fransa’nın Lyon kentinde Dünyanın ilk veteriner fakültesini kurmuştur. Bu fakülteyi zaman içerisinde diğer Avrupa ülkelerinde açılan çok sayıda fakülte takip etmiştir. Lyon’da Dünyanın ilk veteriner fakültesinin açılmasından tam 80 yıl sonra, 1842’de Godlewsky adlı Prusyalı bir askeri veteriner hekimi İstanbul’da hizmet yaptığı Süvari Okulunda okuma yazma bilen erler arasından seçtiği on iki kişiden oluşan bir sınıf açtırarak Türkiye’deki ilk veteriner hekimliği öğretimini başlatmıştır. Kimi yayınlarda bu […]
