Prof. Dr. Hazım GÖKÇEN

Merinoslaştırma Projesi yeni kurulan genç Türkiye Cumhuriyetinin en önemli kırsal kalkınma ve sanayileşme projelerinden biri idi. Marmara Bölgesi’nin yerli ırkı olan kıvırcık koyunlarını Yurt dışından getirilen Merinos ırkı koçlarla çevirme melezlemesi ve suni tohumlama yöntemleri kullanılarak ıslah etmek suretiyle yünlü dokuma sanayiinin ince yapağı gereksinimini yerli kaynaklardan sağlamayı amaçlayan bu projenin neden başarılı olamadığını 1980-1982 yılları arasında projenin uygulandığı köylerde yaptığım incelemelerimde şöylece saptamıştım. 1. Yetiştiriciler Merinos-Kıvırcık tohumlamasından doğan F-1 melezi erkek ve dişi kuzularınının tümünü azman oldukları(heterozis) ve bu nedenle de iyi para ettikleri için ileriki melezleme evrelerini beklemeden kasaba satmakta idiler. İnceleme yaptığım çoğu köyde yıllardır Merinos suni […]

Hayvancılıkta ölçek sorunu üzerine yazdığım bir yazıda , 1.KOHİ olarak adlandırdığım, pazara üretim yapan 50-100 başlık Küçük Orta Ölçekli Hayvancılık İşletmeleri’nin yaygınlaşması ve sanayideki KOBİ – KOSGEB örneğinde olduğu gibi kredi, teşvik ve destek olgularının koordine edileceği bir merkezi KOHİ örgütü kurulması, 2.Köydeki yetiştiricilerin elindeki verimli hayvanların demokratik bir halk kooperatifinin bünyesinde kurulacak modern bir işletmede toplanarak elde edilecek karın katkı oranında hakça paylaştırılması , 3.Kuruluşları serbest piyasa düzeninde engellenemeyen mega hayvancılık işletmelerine hiç olmazsa bakanlığın bir yönetmelikle düzenlediği biçimde sözleşmeli yetiştiricilik yaptırarak tekel olma tehlikesinin önlenmesi gibi kendimce önemsediğim üç öneri sunmuş ve bu konuların meslektaşlarımızın katkıları ile zenginleştirilmesini […]

Serbest veteriner hekimlerin genellikle büyük baş hayvanlarla uğraşmasından olsa gerek ülkemizin geçmişte önemli bir hayvancılık dalı olan ve gelecek adına umutlarımızı hala canlı tuttuğumuz koyunculuğu bizlere neredeyse unutturdu. Hele benim gibi bilimsel araştırmalarının % 80 i koyun üzerine olan bir kişinin sığırcılık üzerine onlarca yazı yazmışken koyunculuğa hemen hiç değinmemesi büyük bir eksiklikti. Hem bu eksikliğimi gidermek, hem de Giresun Veteriner Hekimler Odası’nın Mayıs ayındaki bir mail’inde adı geçen Mersinli koyun yetiştiricisinin yakarışlarına bir parça da olsa yanıt verebilmek adına bu yazıyı yazmak istedim. Her yazımda da belirttiğim gibi tek amacım koyunculuğun aynı zamanda bilimsel bir forum niteliği taşıyan grubumuzda […]

Koyunculuk Türk ulusunun tarih boyunca uğraştığı en önemli hayvan yetiştiriciliği dallarından biridir. “Buğday İle Koyun, Gerisi Oyun” ata sözümüzün benzerini bugün hiç bir ulusun geleneğinde göremiyoruz.Türklerin Orta Asya’dan koyunlarını otlattıkları meralar kuruduğu için göç ettiklerini ileri süren tarihçiler vardır. Göç eden kavimlerin koyunlarını sürüler halinde Anadolu’ya kadar getirdiklerini günümüzde de devam eden göçer ve yörük geleneğinden anlıyoruz. Merinos koyununun ana vatanı Anadolu’dur. Hediye olarak yada kaçak yollarla önce İspanya’ya gittiği, oradan da tüm Avrupa’ya yayıldığı söylenmektedir. Türk halkı koyun ile o denli bütünleşmiştir ki insanlar sevdikleri birine “koçum” , anneler yavrularına “kuzum” diye hitap ederler. Müslümanlıktan önce Hazreti İbrahim zamanında […]

Son yerel yönetim seçimlerinin sadece Türkiye siyasetine değil aynı zamanda köy hayvancılığına da etkilerinin büyük olacağı açıktır. Çünkü, 2012 yılında yürürlüğe giren Yasa ile mevcut 14 Büyükşehire yenileri eklenmiş ve toplam Büyükşehir sayısı 27 olmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre 17.720 bin köy ve beldenin tüzel kişiliği ortadan kalkarak mahalleye dönüşmüş, yaklaşık 11 milyon köylü mahalleli başka bir deyimle şehirli olmuştur. Bu suretle Türkiye’nin kırsal kesim nüfusu %23 den %9 düşerek Avrupa Birliği’nin Türkiye’ye dayattığı %5 hedefine bir hayli yaklaşılmıştır. Bu durum hiç kuşkusuz en başta Köy Hayvancılığını olumsuz yönde etkileyecektir. Gerçi son on yıl içerisinde kırsal nüfusun %5 bandına […]

Türkiye’de hayvancılığın önde gelen sorunlarından biri eğitimsizlik diğeri de kayıt tutmamaktır. Aslına bu iki sorun arasında çok sıkı bir bağ mevcuttur. Eğitimsiz yetiştiriciler genelde kayıt ta tutmamaktadır. Oysaki, kayıt tutmak hangi ölçekte olursa olsun bir hayvancılık işletmesinde verimliliği ve karlılığı artıran en önemli unsurdur. Ülkemizde çoğunlukla geleneksel olarak yapılan aile içi tüketime dönük hayvancılık yıllardır sürdürülen tüm çaba ve desteklere karşın bilimsel ya da pazara dönük üretim yapan modern hayvancılığa bir türlü evrilememiştir. Nitekim, günümüzde Türkiye’deki Tarım İşletmeleri’nin yaklaşık % 3 ünde sadece hayvancılık yapılmakta, hayvancılık yapılan işletmelerde de ölçek büyüklüğü ortalama 5-10 civarında bulunmaktadır. Bu ölçekteki bir hayvancılık işletmesinin […]

Uzunca bir süredir Çiğ Süt Üreticileri Grubunda devam eden tartışmaları ilgi ile izlemekteyim. Genelde hayvancılığın özelde de süt sığırcılığının sorunlarını yıllardır yakından takip eden bir akademisyen olarak ben de bu konulardaki görüşlerimi sizlerle paylaşmak istedim. Gerçi süt sığırcılığı konusunda yıllardır dergilere, veteriner hekim ve hayvancılık internet gruplarına çok sayıda yazı yazmış ve bunların bir bölümünü de kişisel web siteme koymuştum. Ne var ki, çiğ süt üreticilerinin üye olmadıkları için anılan gruplardaki yazılarıma erişemediği düşüncesi beni bu yazıyı yazmaya yöneltti. İzleyebildiğim kadarıyla, süt fiyatlarının tespitindeki tekelci yaklaşımın önlenmesi ve çözüm için ileri sürülen Süt Endüstrisi Kurumu’nun yeniden kurulması önerisi bu tartışmaların […]

Milletvekilliği Genel Seçimlerine neredeyse günler kaldı. Bu seçimler sadece Ülkemiz için değil hayvancılığımız ve mesleğimiz için de büyük önem taşıyor. Bu arada kimi meslektaşlarımız gruplara gönderdikleri iletilerde adaylıklarını açıkladılar. Önümüzdeki seçimlerde milletvekili aday adayı olan değerli meslektaşlarımız Serdar Aktop, Gökhan Şimşek, Mustafa Ceylan ve Ali Er’i bu özverili davranışlarından ve cesaretlerinden dolayı yürekten kutlar, ileriki siyasal yaşamlarında üstün başarılar dilerim. Gruplara yazdığım çok sayıda yazıda Türkiye’de hayvancılığın ve veteriner hekimliğinin sorunlarının tek çözüm yerinin T.B.M.M olduğunu, veteriner hekimlerin milletvekilliği konusunda Dünya’da ve Türkiye’de en şanslı meslek mensupları arasında yer aldığını, koşulları uygun olan meslektaşlarımızın düşünsel olarak yakınlık duydukları siyasal partilerin […]

Kalkınma Bakanlığı kısa süre önce 2014-2023 Dönemi On Yıllık Kalkınma Planı Hayvancılık Özel İhtisas Komisyonunun Raporunu yayınladı. Raporun içeriğini bir yana bırakıp Komisyon Üyelerinin kimliklerine baktığımızda ağırlıklı olarak Ziraat Fakültelerinin, Gıda Sanayicilerinin Birliklerinin, Yetiştirici Birliklerinin ve Bakanlıkların bürokrat temsilcilerinden oluştuğunu görüyoruz. Araya da üç Veteriner Fakültesinden meslektaşlarımız her halde olası bir eleştiriye yol açmamak için konulmuş. Komisyonda Konseyden, Dernekten ve öteki ihtisas örgütlerimizden her hangi bir temsilci ne yazık ki bulunmuyor. Rapor Hayvancılık İnternet Grubunda yayınlandığında ilk tepki her zaman olduğu gibi Derneğimizin Genel Sekreteri değerli arkadaşım Yalçın Köksal ‘ dan geldi. Sayın Köksal özet olarak raporun mesleğimize yönelik kötü […]

Gruplarımızda Wikipedia’daki zootekni deyiminin anlamı ve içerdiği konularla ilgili tartışmalara kökeni zootekni olan birisi olarak ben de katılmak istedim. Ankara Veteriner Fakültesinde henüz Suni Tohumlama Kürsüsü yokken ilk asistanlığımı Zootekni Kürsüsünde yapmıştım. Aslında zootekni deyiminin yalın anlamı teknik hayvan yetiştiriciliği demektir. Yani çok eski dönemlerde öz deyiş olarak da bilinen “ saldım çayıra, mevlam kayıra ” sözünde ifadesini bulan ilkel hayvancılığın kimi teknolojiler kullanılarak çağdaşlaştırılması anlamına gelir. Aslında dünyada zootekni alanındaki ilk modern teknoloji suni tohumlamadır. Nitekim kimi bilim adamları suni tohumlamayı dünyanın ilk biyotekniği olarak kabul ederler. Çünkü suni tohumlama hem sürü verimliliğini arttırır hem de yetiştirmeyi daha ekonomik […]