Prof. Dr. Hazım GÖKÇEN

Türkiye’de hayvancılığın önde gelen sorunlarından biri eğitimsizlik diğeri de kayıt tutmamaktır. Aslına bu iki sorun arasında çok sıkı bir bağ mevcuttur. Eğitimsiz yetiştiriciler genelde kayıt ta tutmamaktadır. Oysaki, kayıt tutmak hangi ölçekte olursa olsun bir hayvancılık işletmesinde verimliliği ve karlılığı artıran en önemli unsurdur. Ülkemizde çoğunlukla geleneksel olarak yapılan aile içi tüketime dönük hayvancılık yıllardır sürdürülen tüm çaba ve desteklere karşın bilimsel ya da pazara dönük üretim yapan modern hayvancılığa bir türlü evrilememiştir. Nitekim, günümüzde Türkiye’deki Tarım İşletmeleri’nin yaklaşık % 3 ünde sadece hayvancılık yapılmakta, hayvancılık yapılan işletmelerde de ölçek büyüklüğü ortalama 5-10 civarında bulunmaktadır. Bu ölçekteki bir hayvancılık işletmesinin […]

Son günlerde hayvancılık sektöründe iki konu yoğunlukla tartışılıyor. Bu konulardan birisi çiğ süt üretiminin fazlalığı ve buna bağlı olarak ortaya çıkan fiyat düşüklüğü, diğeri de et üretiminin azlığı nedeniyle et fiyatlarının yüksekliği ve buna bağlı olarak gündeme gelen ithalat. Başta Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri olmak üzere hayvancılık sektörünün tüm paydaşları her iki konuda da görüşlerini ve çözüm önerilerini bildiriyorlar. Ne var ki, en az bu iki konu kadar önemli hayvan hastalıkları konusuna hiç değinilmiyor. Oysa hastalıklar konusu et ve süt üretimini çok yakından ilgilendiren bir konu ve ne yazık ki Ülkemizde çok yaygın bir durumda. Bu konuda kesin […]

Hayvancılıkta en önemli verim döl verimidir. Çünkü yavru olmazsa süt de olmaz. Ancak üretilen miktar ve satış potansiyeli olarak süt verimi daha ön plana çıkmaktadır. Aslında süt sığırı yetiştiriciliğinde döl verimi araç süt verimi ise amaçtır. Nihai amaç süt elde etmek ve onu satarak para kazanıp işletmeyi karlı hale getirmektir. Süt üretimi yıllar boyunca fazla bir artış göstermemiş, örneğin süt sığırcılığında inek başına ortalama süt verimi yıllık bir ton civarında kalmıştır. Bunda, sütçü sığır ırklarının genelde düşük verimli yerli ırklardan oluşması ve yüksek verimli kültür ırklarının toplam sığır varlığı içindeki payının düşük olmasının büyük rolü vardır. Ancak son yıllarda bir […]

Türkiye’de yaklaşık 15 milyon büyükbaş, 45 milyon da küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Bu rakamlar Türkiye’nin hayvan sayısı bakımından Dünya’da en ön sıralarda yer aldığını göstermektedir. Ne var ki, sayısal üstünlüğüne karşın Türkiye’deki büyük ve küçükbaş hayvanların yeterince doyduğunu söyleyemeyiz. Doymak bir yana yaşamlarını sürdürebilmek için gerekli olan enerjiyi bile alamamaktadırlar. Bunun kanıtını kaba yem üretim rakamlarından görebiliriz. Türkiye’de son istatistiklere göre 45 milyon ton kaba yem üretilmektedir. Ne var ki, rakamsal olarak önemli sayılabilecek bu üretim miktarının üçte ikisini kalitesiz kaba yemler olarak da tanımlanan ve besleyici değeri çok düşük olan sap, saman ve mera otları oluşturmaktadır. Toplam kaba yem üretiminin […]

Hayvansal üretim insanların beslenmesini ve sağlığını çok yakından ilgilendirdiği için Devletler tarafından her zaman desteklenmiştir. Amerika Birleşik Devletlerinde ve Avrupa Birliği Ülkelerinde hayvancılık yıllardan beri önemli ölçüde desteklenmektedir. Bu sayede yabancı üreticiler ürünlerini daha ucuza mal etmekte ve Dünya hayvansal ürün piyasasında rekabet güçlerini kullanarak daha fazla satış yapmaktadırlar. Anılan Ülkelerde canlı hayvan ve hayvansal ürün fiyatlarının görece ucuz olmasının nedeni de budur. Eğer hayvansal üretim desteklenmezse et, süt gibi hayati önem taşıyan ürünleri ya satın alamayan ya da pahalıya satın almak zorunda kalan insanlar yeterli ve dengeli olarak beslenemediklerinden hastalıklara daha kolaylıkla yakalanırlar. Türkiye’de hayvancılık özellikle Avrupa Birliği Uyum […]

Hayvancılıkta Örgütlenme Modelleri Türkiye’de süt sığırcılığı, besicilik ve koyunculukla uğraşan yetiştiricilerin yeterli ölçüde kar edemedikleri bir gerçektir. Bu durumun nedeni sorulduğunda yetiştiricilerden alınan tek yanıt yem başta olmak üzere girdilerin pahalı, süt ve et gibi nihai ürünlerin de ucuz olduğu şeklindedir. Bu yanıt ilk bakışta doğru sayılabilir ama ne yazık ki gerçek durum hiç de öyle değildir. Çünkü, yetiştiriciler örneğin girdi maliyetleri içinde en büyük paya sahip olan kaba ve kesif yemi çoğunlukla kendileri üretmemekte, bu yüzden de satın almak zorunda kalmaktadırlar. Bu da hiç kuşkusuz girdi maliyetlerine önemli bir yük getirmektedir. Buna karşın bir de pahalıya ürettikleri ürünleri ucuza […]

Sığır yetiştiriciliğinin önemli bir dalı da besicilik yani kırmızı et üretimidir. Kırmızı et üretiminin karlılık açışından çiğ süt üretimine göre kimi üstünlükleri vardır. Erkek besi hayvanlarının inekler gibi süt ve döl verimi olmadığından bu verimlere ilişkin hastalıkları dolayısıyla kayıpları da olmaz. Öte yandan, besi sığırcılığının sürdürülebilmesi için süt sığırcılığının istikrar içerisinde olması gerekir. Çünkü, besi sığırcılığında kullanılan hayvan materyali süt sığırlarının ürettiği buzağı ve danalardan oluşmaktadır. Sığır besiciliğinde karlılığı artıran etmenleri şöyle sıralayabiliriz. 1.Besicilikte karlılığın ilk şartı barınak inşaatı maliyetinin düşük olmasıdır. Bugün artık besicilikte pahalıya mal olan kapalı ahırlar kullanılmamaktadır. Onun yerine maliyeti çok daha düşük olan açık barınaklar […]

İlk çağlarda yabani hayvanlar doğada özgürce yaşamaktaydı. Evcilleştirmeden sonra özellikle veriminden yararlanılan hayvanlar önce çitler içerisinde sonra da yabani hayvanlardan ve olumsuz iklim koşullarından korunmaları için sazdan yapılan kapalı barınaklarda tutulmaya başlandı. Son yüz yıl içerisinde ise çiftlik hayvanlarının barınması için kerpiçten ya da betondan ahırlar yapıldı. Ancak, hayvanlar bu tavanı alçak, küçük pencereleri kışın soğuk girmesin diye naylonla kapatılan, havasız, karanlık ahırlarda buzağıları ve danaları ile birlikte boyunlarından bağlı olarak barınmaya mecbur edildi. İnekler pisledikleri ve idrarlarını yaptıkları zemin üzerine mecburen yatmak zorunda kaldıkları için verimliliği azaltan meme, rahim ve ayak hastalıklarına daha çok yakalandılar. Hayvanlar kapalı ahırlarda oluşan […]

İnovasyon tüm sektörler için geçerli olan ve Türkçede yenilikçilik ya da yaratıcılık olarak ifadesini bulan yabancı bir deyimdir. İnovasyon kısaca değişik ve yeni fikirler üretmek olarak tanımlanabilir. Daha geniş tanımıyla inovasyon bir ürün, hizmet ya da yöntemin katma değer sağlaması ve ticarileştirilmesi amacıyla yenileştirilmesi demektir. İnovasyon yeni bir buluş ya da icat yapmak değildir. Hayvancılıkta inovasyon hayvan yetiştiriciliği ve ıslahı, hayvan beslenmesi, hayvan hastalıkları ve gıda teknolojisi gibi başlıca dört alanda gündeme gelebilir. Hayvan ıslahı ve yetiştiriciliğinde yani hayvansal üretimin artırılmasında inovasyonun kullanılacağı alanlar çok ve çeşitlidir. Bu konuda yapılacak yenileştirmeler daha çok günümüzde de bir hayli gelişmiş olan biyoteknoloji […]

Yıllardır hangi küçük ölçekli süt üreticisine durumunu sorsanız size hemen sütün ucuz, yemin pahalı olduğunu, bu nedenle de kar edemediğini söyler. Bu yanıt bir bakıma doğrudur. Çünkü süt üreticisi sattığı bir litre sütün parası ile ancak bir kilo kesif yem alabilmektedir. Süt-yem paritesi olarak adlandırılan bu karşılaştırmanın aslında 1:1.5 olması yani üreticinin kar edebilmesi için bir litre süt ile en az bir buçuk kilo kesif yem alması gerekir. Öte yandan, bir süt üreticisinin kar edebilmesi için yılda bir buzağı alması da şarttır. Aslında süt sığırcılığında asıl hedef süt üretimidir. Yavrulamayan bir ineğin süt vermeyeceği gerçeği buzağının süt üretiminde sadece bir […]