Prof. Dr. Hazım GÖKÇEN

Bir önceki yazımda 2017 yılını hayvancılık açısından değerlendirmiş ve kaybedilmiş bir yıl olduğunu vurgulamıştım. Bu yazımda ise hayvancılık sektörü bakımından 2018 yılını değerlendirmeye çalışacağım. 2017 yılının hayvancılık açısından kötü geçmesi hiç kuşkusuz 2018 yılında iyimser tahminler yapmamızı zorlaştırmaktadır. Dilerseniz önce Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanının bu yıl başında yaptığı açıklamalara bir bakalım. Bakan yeni yılın ilk günlerinde 2018’in artık buzağıların ölmeyeceği ve hayvancılık alanında önemli atılımların yapılacağı bir yıl olacağını söylemiştir. Geçen gün de Anadolu Ajansı editörler toplantısında önemli açıklamalarda bulunmuş ve 2018 yılında desteklerin asıl olarak yeme ve mazota verileceğini, damızlık düvenin Devlet, besilik dana ile kasaplık sığırın da […]

Her gelen yeni yılın umutların yeşerdiği, beklentilerin çoğaldığı, ileriye dönük planların yapıldığı bir yıl olması istenir. Ayrıca da, bu planlar, programlar yapılırken eskiye dair tecrübelerden ders alınması ve bunların bir daha yinelenmemesi arzu edilir. Pekiyi, 2017 hayvancılık açısından nasıl geçmiştir, 2017’den alınacak dersler var mıdır, 2018 nasıl bir yıl olacaktır? Tüm bu sorulara verilecek yanıt üzülerek söylemem gerekir ki olumsuzdur. Ne yazıktır ki, 2017 çok kötü geçmiştir ve kaybedilmiştir. Belki de 2017 den alınacak çok dersler vardır ama hayvancılıkla uğraşanlar şu andaki puslu ve sisli havadan dolayı önlerini görememekte, o nedenle de ileriye dönük bir plan ya da program yapamamaktadırlar. […]

Doğum yapmak bir ineğin ya da düvenin hayatındaki en önemli olaydır. Doğum olayı ineklerde ve düvelerde çok büyük bir stres kaynağıdır. Hele düveler ilk kez doğum yapacakları için ineklerden daha fazla stres yaşarlar. Doğum olayı bir süt sığırcılığı işletmesinin sürekliliğini sağlayan en önemli unsurdur. Çünkü doğum sonucu bir buzağı dünyaya gelecek ve bu buzağı işletmeye ileride hem kendisi gibi bir buzağı verecek, hem de süt ve et üretecektir. Aslında ineklerin yılda bir buzağı doğurması arzu edilen bir husustur. Ancak bu çoğu kez mümkün olmayabilir.Bu bağlamda, doğum sırasında ineğe yapılacak müdahale çok büyük bir önem taşır. Eğer doğum sırasında ineğe erken […]

Türkiye’de aylardır kırmızı et sorunu tartışıldığı için diğer hayvancılık dallarındaki sorunlar gündemde pek yer bulamıyordu. Gerçi 100-150 bin ton civarında olduğu varsayılan et açığının küçükbaş hayvanların devreye girmesi ile karşılanabileceği konusunda tartışmalar yapılıyordu ama yine de bu konular kırmızı et sorununun gölgesinde kalıyordu. Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgelerinde yıllar önce terör nedeniyle yayılıma yasaklanan meraların önümüzdeki yıl ilkbaharında özellikle küçükbaş hayvan yetiştiricilerinin kullanımına açılacağını açıkladı. Siyasi mi yoksa yıllardır kan kaybeden bölge yetiştiricilerine bir can suyu mu olduğu konusunda kuşku taşıyan bu açıklama iyice irdelenmeden özellikle yetiştirici birlikleri tarafından sevinçle karşılandı, Cumhurbaşkanına methiyeler düzüldü. Bu arada, […]

Düvelerin cinsel olgunluğa erişmesi yaştan çok vücut ağırlığı ile ilgilidir. Düveler ortalama 250-295 kilogram canlı ağırlığa ulaştıklarında cinsel olgunluğa erişirler ve kızgınlık göstermeye başlarlar. Boğanın sürü içinde olduğu köy düvelerinden kızgınlığa gelmiş fakat henüz sıfat ya da gebe kalma çağına ulaşmamış olanlar doğal çiftleşme yolu ile gebe kalacakları için istenmeyen sonuçlar ortaya çıkar. Üreme organları henüz yeterince gelişmemiş olan bu erken gebe düvelerde döl tutmama, döl tutanlarda ise yavrunun gelişmemesi, atılması hatta güç doğum gibi sorunlar görülebilir. O nedenle sıfat ya da gebe kalma çağına erişmemiş düveler kızgınlık gösterseler dahi asla tohumlanmamalı ya da çiftleştirilmemelidir. Düvelerde sıfat ya da gebe […]

Önceki yazılarımın birinde, yeni doğan buzağıların hayata tutunabilmesi ve 6 aylık yaşa kadar sağlıkla ulaşabilmesi için yapılması zorunlu bakım ve besleme uygulamaları konusunda bilgiler vermiştim. Bugünkü yazımda ise 6 aylıktan itibaren düve adayı olan buzağıların bakımı, beslenmesi ve tohumlanması ile ilgili açıklamalarda bulunacağım. Düve adaylarına iyi bakım ve besleme olanaklarının sağlanması, onların gebe kalmalarını ve inek oldukları zamanki süt verimlerini olumlu yönde etkiler. Düve adaylarının bakım ve beslenmelerindeki temel ilke, barınak konforunun iyi olması ve çok yem yeyip kilo almamalarıdır. Dişi buzağılar 6 aylık olduklarında bulundukları kulübelerden alınır ve topluca tutulacakları özel bölmelere konulur. Bu bölmelerin kuru ve temiz olması […]

Son günlerde ilgili Bakanın dilinden, gazetelerin manşetlerinden ve TV’lerin ana haber bültenlerinden kırmızı et sözcüğü bir türlü düşmüyor. Varsa yoksa kırmızı et. Sanki çok pahalıymış gibi Bakanlık kırmızı eti halka ucuza yedirme peşinde. Aslında bu çabanın, kırmızı eti halka ucuz yedirmekten ziyade gıda fiyatlarından kaynaklandığı var sayılan yüksek enflasyon artışını düşürme arayışından başka bir şey olmadığı apaçık ortada. Elli yıllık meslek hayatım boyunca etin pahalı olduğu ve ucuzlatılması gerektiği lafını çok kez duydum, ama yine de et ucuzlamadı. Hatta, geçmişte bazı bakanlar ve belediyeler ete eski tabirle narh yani tavan fiyatı uyguladılar ama başarılı olamadılar. Çoğumuz kırmızı et fiyatlarındaki artışın […]

Buzağıların, bir süt sığırcılığı işletmesinin geleceği olduğunu ve kırmızı et üretiminde önemli bir kaynak teşkil ettiğini artık hepimiz iyi biliyoruz. Nitekim, hükumet bunu farketti ve 2018 yılını “ Buzağılar Ölmesin” sloganı ile Buzağı Yılı olarak ilan etti. Bu konuda ne kadar başarılı olunur şimdiden bilinmez ama rakamlara tam güvenilmese de %15 civarında olduğu söylenen buzağı ölüm oranlarını en azından %5 e indirmek adına çaba göstermenin de bırakın önemli sorunlara çare olmayı en azından küçük aile işletmelerinin karlılığı açısından gerekli olduğu apaçık ortadadır. Belki de, böylece yaşama şansı bulacak olan buzağılar Ülkemizin süt ve et üretiminde önemli bir potansiyel oluşturacaktır. Bu […]

Sulu yemlerin havasız bir ortamda süt asidi bakterilerinin faaliyeti ile fermentasyona uğratılmaları ve içerdikleri besin maddelerinin en az kayıpla en uzun süre saklanması olayına silolama, bu suretle elde edilen yeme de silaj yem adı verilir. Türkiye’de ilk silaj yem üretimi 1931 yılında Atatürk Orman Çiftliğinde yapılmışsa da son 30 yıl öncesine kadar yaygın bir uygulamadan ne yazık ki söz edilememektedir. 1974 yılında bir yıl süreyle araştırma görevlisi olarak görev yaptığım Münih Teknik Üniversitesi Ziraat Fakültesi Deneme Çiftliğine ilk gittiğimde yüzlerce dönümlük mısır tarlası ile karşılaşınca şaşırmış ve ilgililere bu kadar çok mısırı nasıl değerlendirdiklerini sormuştum. Öylece mısırın silaj yapılarak sığırlarda […]

Genelde hep doğumdan sonraki buzağı ölümlerinden, bu ölümlerin yetiştiriciye ve ulusal ekonomiye vermiş olduğu zararlardan bahsedilir de her nedense doğmadan ölen buzağılardan hiç söz edilmez. Evet, ne yazık ki doğduktan sonra ölenlerin sayısı kadar buzağı daha doğmadan önce ölmektedir. Aşağıda buzağıları doğmadan öldüren nedenlerden bahsedeceğim. Eğer ineklerin üreme organlarında cereyan eden gebeliğe ve doğuma ilişkin olgular bilinçli bir şekilde kontrol altına alanabilirse doğduktan sonra ölenlerin sayısı kadar daha buzağı elde edilebilir. Bu konuda, başta hijyen, yeterli besleme, kızgınlık tespiti ve tohumlama uygulamaları olmak üzere sürü yönetimi ilkelerine uyulması çok büyük bir önem taşımaktadır. Bu koşullar gereği şekilde sağlandığında Türkiye’deki kırmızı […]