Türkiye’de süt sığırcılığı alanında son yıllarda
ağırlık kazanan ölçek büyümesi ve modernleşme olguları yetiştirmede
sürü yönetimi programlarının uygulanmasını zorunlu hale getirmiştir.
Sürü Yönetiminin temel taşları olan düzenli kayıt ve etkin gözleme
olguları, geçmiş dönemlerde elle ve gözle gerçekleşen geleneksel
yapının aksine süratle digital ortama taşınmıştır. Bilgisayar
teknolojilerinin desteklediği bu digital devrim sadece düzenli kayıt
ve etkin gözlem olgularını geliştirmekle kalmamış, aynı zamanda döl
verimi başta olmak üzere her türlü hayvansal üretimin de artmasına
neden olmuştur. Yetiştirme dışında ise bu digitalleşme olgusu ticari
ve endüstriyel bir boyut kazanan mega işletmelerin bilançolarının
hazırlanmasında, kar-zarar analizlerinin yapılmasında ve ürün
maliyetlerinin hesaplanmasında işletmeye çok önemli kazanımlar
sağlamıştır. Süt sığırcılığında etkin biçimde yararlanılan sürü
yönetimi programlarının temel amacı, ineklerin bireysel
potansiyelinden en üst düzeyde yararlanmak, hastalıkları daha erkenden
teşhis etmek ve koruyucu hekimlik yoluyla ilaç tüketimini en aza
indirmektir. Bu bağlamda, bilgisayar destekli sürü yönetimi
programları geçmişteki grup anlayışının günümüzde birey anlayışına
evrilmesini de sağlamıştır. Digital verilerin toplanmasında ve
sınıflandırılmasında aletler ve yetiştirici çok önemli bir rol
oynamaktadır. Konuyu açmak gerekirse, bazen aletler verileri direkt
olarak digital ortama aktarırken bazen de bu işlev insanlar tarafından
yerine getirilmektedir.
Alet kulanarak digital bilgi depolama konusunda
yararlanılan tekniklerin başında kızgınlık tespiti amacıyla kullanılan
adım ya da aktivite sayma yöntemi gelmektedir. Bu amaçla ineklerin
boynuna ya da ayak bileklerinden birine adım sayan bir alet takılmakta
ve gün boyu attıları adımlar sayılmaktadır. Bilindiği gibi konforlu
bir ahırda bulunan inekler; yem yemeye, su içmeye ve sağıma gitme
dışındaki tüm zamanlarını yatararak ve geviş getirerek geçirirler.
Ancak, kızgınlık sırasında hormonların da etkisiyle ineklerde
huzursuzluk ve hareketlilik artar. Kızgın inekler zamanlarını
yatmaktan çok ayakta durmakla ve gezinmekle geçirirler, dolayısıyla da
günlük adım sayıları artar. İşte adım sayar bu artan hareketliliği
tespit edip hem yetiştiricinin hem de işletmede tohumlamaları yapan
veteriner hekiminin cep telofonlarına mesaj göndermek suretiyle onları
uyarır.
Alet kullanılarak veri elde etme konusunda yararlanılan
bir teknik de süt sağım sisteminin bir parçası olan otomatik tartım ve
süt özelliklerini saptamaya yarayan sistemdir. Sağımı biten inekler
sağımhaneyi terkederken geçtikleri bir platformda otomatik olarak
tartılırlar. Ayrıca yine sağım sistemine dahil olan otomatik bir aygıt
vasıtasıyla her bir inekte süt miktarı, sağım süresi, süt akış hızı,
sütün iletkenliği ve süt sıcaklığı tespit edilmekte ve bu yolla
ineklerin başının belası olan gizli mastitis hastalığını önceden
öğrenmek mümkün olmaktadır. Bu alandaki diğer bir teknoloji de
otomatik kesif yem dağıtım sistemidir. İneğin yaşına, verim düzeyine,
kuruda olup olmadığına bakılarak tespit edilen kesif yem rasyonu,
sisteme yaklaşan ineğin üzerindeki aletin algılanması sonucu yem
dağıtım sistemi tarafından yemliğe boşaltılmakta ve inek de o yemi
yemektedir. Yemleme konusundaki bir diğer otomatik alet de bilgisayar
destekli yem karma makinesidir. Daha çok kaba yemlerin homogen olarak
karıştırılmasını ve belli büyüklüklerde doğranmasın sağlayan bu alette
karıştırılacak kaba yemler depolardan bilgisayarda belirlenen
rasyondaki ön görülen miktarlarda alınarak karıştırılır ve yine
bilgisayarda belirlenen büyüklükte kıyılır. Diğer bir bilgisayar
destekli otomatik sistem de ineklerin boyunlarına asılan ya da deri
altına monte edilen bilgi depolama yani çip sistemidir. İneğin tüm
özellikleri bu çiplere işlenmekte ve gerektiğinde okuma aygıtı ile
okunabilmektedir.
Veteriner hekimi ya da yetiştirici tarafından veri
girilerek işletilen bilgi depolama sitemlerinde ise ineğin kimlik
bilgileri, soykütüğü bilgileri, tohumlama, buzağılama ve kuruya
çıkarmaya ilişkin bilgileri, gebelik ve sağlık kontrol sonuçları,
geçirdiği hastalıklar, uygulanan tedavi ve operasyonlar, kullanılan
ilaçlar kaydedilmektedir. Diğer bir sistem de genetik eşleştirme
programlarıdır. Burada da veteriner hekimleri ya da yetiştiriciler
tarafından sürünün mevcut durumu ve gelecekte sürüye verilecek yön
konuları dikkate alınarak girilen bilgilerle hangi ineğin hangi
boğanın sperması ile tohumlanacağı ortaya çıkmaktadır. Bunların
dışında sürü yönetim sisteminin internet kanalı ile çiftçi kayıt
sistemi, yetiştirici birliği, süt verim ve kalite kontrol
organizasyonu, genetik değerlendirme merkezi gibi kuruluşlara
bağlanması da mümkündür. Ayrıca yine görüntülü sistemlerle yetiştirici
ya da veteriner hekimi işletme dışında olsa dahi ahırdaki
hayvanlarının durumunu, yatıp yatmadıklarını, bireysel ve sosyal
davranışlarını, kümelenip kümelenmediklerini rahatlıkla
izleyebilmektedir.
Hayvancılıkta ölçek arttıkça ve modernleşme geliştikçe
sürü yönetim sistemleri şemsiyesi altındaki diğital veri depolama,
sınıflandırma ve değerlendirme işlevleri de büyük bir ihtiyaç haline
gelmektedir. Günümüz Türkiye’sinde artık babadan ya da dededen kalma
usuller yerine veri tabanlı programlarının yetiştirmede kullanılması
zamanı gelmiştir.
Click here to Reply or Forward
1.57 GB (10%) of 15 GB used
Manage
Terms – Privacy
Last account activity: 4 minutes ago