Suzinak makamı ilk kez Padişah III.Selim döneminde kullanılmaya başlanmıştır. Makamı bulan belli olmasa da, aynı dönem bestekarlarından Seyit Ahmet Ağa, Abdülhalim Ağa ve Küçük Mehmet Ağa’nın suzinak makamında bestelediği şarkılar kayıtlarda mevcuttur. Ancak, anılan bestekarlar Suzinak Makamında zirgüle perdesini kullanmamışlardır. Suzinak Makamında zirgüle perdesi ilk kez Hammamizade İsmail Dede Efendi tarafından kullanılmıştır. Günümüzde geçerli olan Arel-Ezgi sistemine göre Suzinak Makamı pest taraftaki bir Rast Beşlisine, tiz tarafta bir Hicaz Dörtlüsünün eklenmesinden oluşmaktadır.
Makamın Dizilimi: Makamın, Basit ve Zirgüleli olmak üzere iki çeşidi vardır. Basit Suzinak Makamı yerinde yani sol rast perdesindeki bir rast beşlisine (TKST), güçlü re neva perdesinde bir hicaz dörtlüsünün(SA12S) eklenmesinden meydana gelmiştir. Zirgüleli Suzinak Makamı ise sol rast perdesindeki bir zirgüle beşlisine(SA12ST), güçlü re neva perdesinde bir hicaz dörtlüsünün(SA12S) ilave edilmesinden oluşmuştur. Yani Zirgüleli Hicaz Makamı dizi olarak Zirgüleli Hicaz Makamının sol rast perdesindeki çıkıcı karışık şeddidir. Zirgüleli Suzinak Makamını Basit Suzinak Makamından ayıran tek dizilim farkı Zirgüleli Suzinak Makamında zirgüle yani la dört koma bemol perdesinin bulunmasıdır. Ayrıca Basit Suzinak Makamı rastlı, zirgüleli, Zirgüleli Suzinak Makamı ise sadece zirgüleli karar verir.
Karar Perdesi: Sol rast perdesidir. Üzerinde hicaz çeşnisi ile yarım karar yapılır.
Seyri: Her iki makamın seyri de İnici çıkıcıdır.
Yedeni: Fa dört koma diyez yani ırak perdesidir. Ancak hiçbir suzinak eser yedenli karar vermez.
Donanımı: Basit Suzinak Makamı için donanıma si bir koma bemol yani segah perdesi, mi dört koma bemol yani hisar perdesi ve fa dört koma diyez yani eviç perdeleri yazılır. Zirgüleli Suzinak Makamında ise donanımda bunlara ilaveten la dört koma bemol yani zirgüle perdesi bulunur.
Perdelerin İsimleri: Basit Suzinak Makamında pestten tize doğru; rast, dügah, segah, çargah, hisar, eviç ve gerdaniyedir. Zirgüleli Suzinak Makamında ise pestten tize doğru; rast, zirgüle, segah, çargah, neva, hisar, eviç ve gerdaniyedir.
Asma Karar Perdeleri: Basit ve zirgüleli suzinak makamında yarım karar perdesi olan güçlü re neva perdesindeki hicaz çeşnisinin tabii sonucu olarak çargah perdesine nikriz çeşnisi ile düşülür ve çargahta nikrizli asma karar yapılır. Bunların dışında segah perdesinde hüzzamlı ve dügah perdesinde karcığarlı asma kararlar da söz konusudur. Bunlardan en önemlisi segah perdesindeki hüzzamlı asma karardır. Ayrıca, basit suzinak makamında karar perdesi olan sol rast perdesinde bir rast beşlisi olduğu için rast makamına yakındır. Değişen güçlü perdesi olan re neva üzerindeki kısımdır. Bu nedenle bu iki makam arasında geçki kolaylığı vardır. Bazı basit suzinak eserlerde, bu yakınlıktan yararlanarak hisar ve eviç perdeleri atılıp yerine hüseyni ve acem perdeleri kullanılarak acemli rast dizisi halinde tam karara gidilmiştir.
Güçlüsü: Re neva perdesi
Genişlemesi: İnici bir makam olduğu için pestte genişlemez. Tizde, sol gerdaniye perdesinde buselik beşlisi (TBTT) ile genişler ve tiz buselik perdesine koma bemolü konur. Böylece, tizde re nevada hicaz dörtlüsü (S A12 S) ve sol gerdaniyede buselik beşlisi (TBTT)’nin birleşmesinden bir hicaz hümayun makamı ortaya çıkar. Zirgüleli suzinak makamı tizde gerdaniyede simetrik hicaz beşlisi ile de genişleme yapabilir.
Seyri: Neva perdesi civarından hicaz göstererek seyre başlanır. Dizinin iki tarafındaki çeşnilerde karışık gezinildikten sonra, neva perdesinde hicaz çeşnili yarım karar yapılır. Hüzzamlı, nikrizli ve karcığarlı asma kararlar da yapılıp istenirse tizdeki buselikli genişlemede de dolaşılır ve sonuçta inerken basit suzinak dizisiyle veya eviç perdesi atılarak acemli rast dizisi ile rast perdesinde çoğu zaman yedensiz tam karar yapılır.
Zirgüleli suzinak genellikle neva açarak seyre başlar ise de rasttan başlayan eserler de vardır. Seyirin başında basit suzinakta olduğu gibi neva etrafındaki seslerde gezinilir. Neva perdesinde hicaz çeşnili yarım karar yapıldıktan sonra genişleme bölgesinde gerdaniyede buselik gösterilir ve rastta zirgüle dizisi ile karar verilir Aksi taktirde zirgüleli suzinak çeşnisi verilmemiş olur. Sonuç olarak basit suzinak makamı rastlı, zirgüleli suzinak makamı da zirgüleli karar verir.
Sayın Hazım Gökçen,
Öncelikle makamlar ve diğer konularda ki yazılarınız için emeğinize sağlık . Sadece bir geribildirimde bulunmak istiyorum. Makamlarla ilgili bazı sayfalarda ki görseller üzerine tıklandığında çalışmıyor, bilginiz olsun.
İyi çalışmalar, saygılar.
Ertan Özersen
Ben bir batı müziği müzikolog ve besteci olarak, sayfanızı çok beğendim. sizden Türk Müziği öğreniyorum. Çok güzel örnekler var sayın hocam. saygılar Hürmetler.