Altın Orda Devleti’nin kuruluşu Moğol Devletinin kurucusu Cengiz Han’ın ölümü ile gerçekleşmiştir. Cengiz Han ölünce Moğol devleti parçalanmış yerine Çağatay, Altın Orda, Kubilay ve İlhanlı olmak üzere dört devlet ortaya çıkmıştır.
Altın Orda Devleti’ni kuran kişi Batuhan olarak bilinmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir husus bulunmaktadır. Cengiz Han ölünce oğullarından birisi olan Cuci Seyhun Irmağı ve Baykal Gölü taraflarını almıştı. Batuhan ise Cuci’nin küçük oğluydu. Daha sonra babası ölünce toprakları iyice genişletmiş ve 1242 yılında Altın Orda Devleti tam anlamıyla egemenliğini ilan etmiştir. Yani devletin kurucusu Cuci Han olsa da kesin egemenliğin Batuhan ile olduğu kesindir. Altınordu devletinin başkenti Saray Berke dir. Ayrıca devlet içerisinde Kıpçak Türkçesi, Çağatay Türkçesi ve Moğolca hakim olmuştur.
Altın Orda’nın kültür ve yaşam tarzı, Moğol bozkır geleneği ile Türk-İslam medeniyetinin kaynaştığı özgün bir yapı göstermiştir. Zamanla göçebe hayat ile yerleşik şehir kültürü iç içe geçmiştir. Halkın önemli bir kısmı göçebe veya yarı göçebe idi. Hayvancılık temel geçim kaynağıydı. Keçe çadırlarda (yurt) yaşanır, mevsimlere göre yaylak-kışlak düzeni sürdürülürdü. Şehirlerde yaşayan kesim ise ticaret, zanaat ve tarımla uğraşırdı.
Başlangıçta Şamanizm ve Tengricilik hakimdi. Berke Han döneminde İslamiyet resmi din haline geldi. Camiler, medreseler ve türbeler inşa edildi. İslam hukukuna göre kadılık sistemi gelişti. Buna rağmen farklı dinlere hoşgörü gösterildi; Hristiyan ve Yahudi topluluklar da varlığını sürdürdü.
Sözlü kültür yaygındı. destanlar, kopuz eşliğinde anlatılırdı. İslam’la birlikte yazılı kültür gelişti. Arap alfabesi kullanılmaya başlandı. Mimari süslemelerde Türk-İslam motifleri öne çıktı. Her erkek aynı zamanda savaşçıydı. Atlı okçuluk en önemli askeri beceriydi. Disiplinli ordu yapısı ve onluk sistem uygulandı.
Medreselerde dini ve pozitif ilimler okutuldu. Astronomi, matematik ve fıkıh alanlarında eğitim verilirdi. Bilginler Orta Asya ve İran coğrafyasından davet edilirdi. Özetle Altın Orda kültürü; Göçebe-bozkır geleneği, Türk-İslam etkisi, ticaret merkezli şehir yaşamı, hoşgörülü din anlayışı, sözlü ve yazılı kültürün birlikteliği üzerine kurulmuştur.
1260 ve 1280 yılları bu devlet için Fetret Devri olmuştur. Bu 20 yılın içerisinde birçok iç karışıklık çıkmıştır. Tabi devlet yavaş yavaş dağılmıştır. Timur tehlikesi de ortaya çıkınca Altın Orda Devleti için yıkılış süreci başlamıştır. Altın Orda Devleti’nin yıkılışı ise Timur Devleti tarafından olmuştur. Devlet 1502 yılında tarihten silinmiştir. Altın Orda Devleti’nin yıkılması ile Rusya güçlenmiş, Kırım, Kazan, Nogay birçok küçük hanlıklar ortaya çıkmıştır.
