Tarımı Bitkisel ve Hayvansal Üretim olmak üzere iki ayrı bölümde incelemek gerekir. Çünkü bu dalların üretim ilişkileri ve araçları biri birinden farklıdır.
Bitkisel Üretim Sorunları:
- Avrupa Birliği İlerleme Raporunda da vurgulandığı gibi bitkisel üretim istatistikleri gerçeği yansıtmamakta, bu nedenle de yapılan planlar doğru sonuç vermemektedir. Bu sorunun çözümü için TÜİK’in Avrupa Birliği standartlarını temel alan ürün ve arazi sayımını yapması gerekir.
- Parsel büyüklükleri küçüktür. Bu nedenle üretim karlı olmamaktadır. Her ne kadar arazi toplulaştırılması ile ilgili yasa çıkarılmışsa da yeterince uygulanamamaktadır. Sorunun çözümü yasanın tam anlamıyla uygulanmasına ve miras hukukunda düzenleme yapılmasına bağlıdır.
- Çiftçilerin üretimde kullandığı tohum, ilaç, gübre, mazot, elektrik gibi girdilerin fiyatları yüksektir. Sorunun çözümü girdilerin yerli kaynaklardan karşılanarak fiyatlarının ucuzlatılmasıdır. Girdilere devlet sübvansiyonu uygulanması da şarttır.
- Devlet desteği yetersizdir. Tarım Yasasına göre Gayri Safi Milli Hasılanın %1 inin destek olarak çiftçilere verilmesi gerekirken bu yasa maddesi uygulanmamaktadır. Ayrıca destek miktarları da azdır. Bu sorunun çözümü %1’ lik payın bitkisel ve hayvansal üretime ayrılması ve havza temelli destekleme sisteminin hayata geçirilmesidir.
- Üretim planlaması yoktur. İstatistikler yetersiz olduğu için planlama da gereğince yapılamamaktadır. Ülkesel ihtiyaç ve varsa ihracat dikkate alınarak hangi ürünün hangi havzada ne miktarda üretileceği bir sezon önceden tespit edilmelidir.
- Üretici ve tüketici satış ve alış fiyatları arasında büyük uçurum vardır. Sorunun çözümü aracıların ortadan kaldırılması ya da zincirin halkalarının azaltılmasına bağlıdır. Bu bağlamda üreticiden tüketiciye aracısız ürün akışının sağlandığı kooperatifçiliğin yaygınlaştırılması şarttır. Ayrıca Hal Yasası mutlaka çıkarılmalıdır.
- İhracat yetersizdir. İhracatın artırılması ile ilgili önlemler alınmalıdır.
Hayvansal Üretim Sorunları:
- Devletin hayvan ve hayvansal üretim istatistikleri gerçeği yansıtmamaktadır. TÜİK’in Avrupa Birliği Standartlarında hayvan ve hayvansal ürün sayımı yapması ve gerçek rakamlara ulaşması şarttır.
- Çiğ süt ve karkas sığır eti fiyatları düşük, buna karşın kesif yem başta olmak üzere girdi fiyatları yüksektir. Bu nedenle üretici kar edememekte ve damızlık hayvanlarını elden çıkarmaktadır. Girdi fiyatları düşürülmeli, Ulusal Süt Konseyi, Ulusal Et, Süt, Yem Konseyi adını alarak çiğ süt ve karkas sığır eti – kesif yem paritelerini uluslararası normlarda düzenlemelidir. Et ve Süt Kurumu taban fiyatı ve destekleme alımları ile üreticileri teşvik etmelidir.
- Üreticilere hizmet götürmesi gereken başta Ziraat Odaları Birliği ve Tarım Kredi Kooperatifi olmak üzere ürün ve yetiştiricilik temelli birlikler maalesef görevlerini layıkıyla yapmamaktadırlar. Bu nedenle hayvan üreticileri sahipsiz durumdadır. Türkiye Hayvan Yetiştiricileri birliği adıyla yeni bir çatı örgüt kurularak ürün ve yetiştirici temelli birliklerin bu çatı altında birer daire olarak temsil edilmeleri sağlanmalıdır.
- Çeşitli nedenlere bağlı olarak Türkiye’de hayvan hastalıkları yaygındır. Doğrudan halk sağlığını ilgilendiren bu konuda hayvan hareketlerinin ve pazarlarının denetlenmesi, sınır güvenliğinin sağlanması, koruyucu aşılamaların yaygınlaştırılması ve etkinleştirilmesi yanında bağımsız, mobil, etkin, merkez taşra uyumu tam, bütüncül bir Kamu Hayvan Sağlığı Örgütü kurularak veteriner hekimlerinin sahaya inmesi sağlanmalıdır.
- Devlet destekleri yetersizdir. Verilen destekler de yerinde kullanılmamaktadır. Desteklerin etki analizlerinin yapılması, miktarının artırılması ve üretimi destekleyici olması şarttır.
- Hayvancılıkta ölçek büyüklükleri küçüktür. Bu nedenle de karlı bir hayvancılık yapılamamaktadır. Süt sığırcılığında en az 20 inek olacak biçimde ölçek büyüklükleri teşvik edilmelidir. Küçük Aile İşletmeciliği desteklenmeli ve teşvik edilmelidir.
- Buzağı ölümleri Dünya ölçeğinin çok üstündedir. Kurudaki ineklere ve yeni doğan buzağılara devlet parasız aşı uygulaması yaparak buzağı ölümlerinin önüne geçmelidir.