Obezite ya da şişmanlık Dünyada hızla yayılan global bir sağlık sorunudur.Bu sorun özellikle gelişmiş ülkelerde gün geçtikçe daha da önemli hale gelmektedir.Bunun da başlıca nedenleri arasında fastfood tarzı beslenmeyi ve hareketsizliği sayabiliriz. Örneğin ABD de erişkinlerin % 60 ı obez olarak nitelendirilmektedir. Bu ülkede obezitenin tedavisi için sosyal güvenlik kurumlarının harcadığı para 120 milyar doları geçmektedir.
Kilo fazlalığı başta kanser olmak üzere çok sayıda hastalığa yol açmaktadır. Özellikle kadınlarda göğüs kanseri kilo fazlalığının sonucudur. Çünkü östrojen hormonu bel ve kalçadaki yağlar içerisinde bol miktarda üretilmekte ve östrojen fazlalığı da kadınlarda göğüs kanserine neden olmaktadır. Kilo fazlalığı olan insanlarda ayrıca kalp-damar hastalığı, diabet ve eklem rahatsızlıkları sıkça görülmektedir.
Hormon sistemi hastalıklarından olan meme kanserinde obezite çok önemli bir yer tutmaktadır.Karın bölgesinde biriken yağlar meme kanseri riskini 2-4 kat arttırmaktadır.Vücutta meme kanseri riskini tetikleyen en önemli unsur olan leptin yağ dokusunda sentezlenir. Bunun tersine adiponektin hücre çoğalmasını engeller ve meme kanseri riskini azaltır. Bir obezde meme kanseri tespit edilirse kanser ileri seviyededir ve metastaz olasılığı yüksek demektir. Obezite kolon kanserinin de tetikçisidir. Obezite azaltılırsa kolon kanserine yakalanma olasılığı da azalır. Rahim kanseri de obezite ile yakından ilgilidir. Obezitenin yaygınlaşması ile birlikte kadınlarda rahim kanseri riski de artmaktadır.
Vücut aldığı besin maddelerini enerjiye dönüştürdükten sonra ihtiyacı olmayanları ileride darda kaldığı zaman kullanmak üzere yağa dönüştürür ve bu yağları erkekte bele, göbeğe kadında da bele, kalçaya biriktirir. O nedenle bel kalınlığı ve Vücut Kitle İndeksi (VKİ) ölçümleri büyük önem taşır. Bu veriler insanın obez olup olmadığı konusunda bilgi verir.
Bel kalınlığı bir mezura ile kolaylıkla ölçülebilir. Bel kalınlığı kadınlarda 80 cm yi, erkeklerde de 94 cm yi geçmemelidir. Bu değerler aşıldığında obezite ve buna bağlı sağlık sorunları ortaya çıkar.
Vücut Kitle İndeksi vücut ağırlığının (kg) boy uzunluğunun (metre) karesine bölünmesi ile hesaplanır. İdeal ağırlık ise ulaşılmak istenen vücut kitle indeksinin boy uzunluğunun karesi ile çarpılması suretiyle elde edilir.
19-24 yaş gurubu için Vücut Kitle İndeksi değerleri şöyledir.
20 den küçük zayıf
20-24.9 normal
25-29.9 hafif şişman
30-34.9 şişman
35-44.9 sağlık açısından önemli
45-49.9 aşırı şişman
49.9 dan fazla morbid yani ölümcül derecede şişman
Yaş ilerledikçe Vücut Kitle İndeksi değerlerinde artış olabilir.
Yaşlara göre Vücut Kitle İndeksi değerleri de şöyledir.
19-24………. 19-24
25-34………… 20-25
35-44 ……… 21-26
45-54………… 22-27
55-65……… 23-28
65 ve üstü 24-29
Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek ve genç kalmak için bel kalınlığı ve Vücut Kitle İndeksi değerlerinin normal sınırlar içerisinde kalmasına özen göstermeliyiz.Bunun da yolu kalorisi düşük sebze ve meyve ağırlıklı bir beslenmeden geçer.