Prof. Dr. Hazım GÖKÇEN

Grubumuzda günlerdir tartışılan suni tohumlama teşvikleri konusunun özeleştiri yapmak ve meslek tarihimizle yüzleşmek adına önemli bir fırsat oluşturduğunu düşünüyorum.O nedenle de bir suni tohumlamacı olarak kimi görüşlerimi sizlerle paylaşmayı arzuladım. Öncelikle suni tohumlama teşvikleri konusundaki görüşlerimi kısaca açıklamak isterim. Bu teşvikler dönemin Tarım ve Köy İşleri Bakanı’nın geçmişte hayvancılığın kalesi olarak anılan ve sığır varlığı yaklaşık 500.000′ i bulan Erzurum’a yaptığı bir ziyaret sırasında ilgililerden hiç suni tohumlama yapılmadığını öğrenmesi üzerine verdiği bir talimatla hayata geçirilmiştir. Başlangıçta sadece Doğu Anadolu Bölgesi için planlanan teşvikler sonradan farklı boyutlarda da olsa tüm Türkiye’de uygulanmaya konulmuştur. Ben o tarihlerde Kars’a yaptığım bir ziyaret […]

Son günlerde grubumuzda sıkça tartışılan “değişik meslek mensuplarının birleşerek hayvancılığa yönelmeleri” konusu bağlamında ben de görüşlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. Geçen on yıl içerisinde özellikle sanayi alanında hizmet veren kimi özel sektör kuruluşlarının hayvancılığa yöneldikleri ve yurdumuzun değişik yörelerinde entegre hayvancılık işletmeleri kurdukları gözlenmektedir. Bu girişimlerin, işletmecilik temelinden yoksun Türk hayvancılığına yeni bir soluk, çağdaş bir açılım getireceğini öne süren çevreler olduğu gibi zaten krizde olan hayvancılık sektöründeki olası tekelleşmenin küçük üreticilerin rekabet yeteneğini iyice azaltacağını savlayan çevreler de bulunmaktadır. Bu tartışma hiç kuşkusuz çok yönlüdür ve daha uzun süre de devam edeceğe benzemektedir. Ne var ki günümüz ekonomik koşullarında bu […]

Türkiye’deki süt sığırcılığının güncel sorunları ve son çıkarılan destekleme kararnamesi yetiştiricileri olduğu kadar hayvancılıktan geçimini sağlayan veteriner hekimleri de gelecek adına endişelendirmektedir. Gerçekten de ,bir yandan küresel ısınma nedeniyle artan kesif yem fiyatları bir yandan da özellikle son üç ay içerisinde süt fiyatlarında yaşanan ani düşüşler süt sığırcılığını önemsenecek derecede büyük bir krize sürüklemektedir. Ayrıca kaçak yada ithalat yoluyla dişi damızlık girişi ve süt tozu ithalatı da işin tuzu biberi olmuştur. Bakanlar Kurulu’nun son çıkardığı destek kararnamesi hakkında tarihte ilk kez sektörün tüm paydaşları bir olup olumsuz görüş bildirdiğine göre gerçekten de hatalı bir iş yapıldığı anlaşılmaktadır.Ben uygulamada çalışmadığım için […]

Merinoslaştırma Projesi yeni kurulan genç Türkiye Cumhuriyetinin en önemli kırsal kalkınma ve sanayileşme projelerinden biri idi. Marmara Bölgesi’nin yerli ırkı olan kıvırcık koyunlarını Yurt dışından getirilen Merinos ırkı koçlarla çevirme melezlemesi ve suni tohumlama yöntemleri kullanılarak ıslah etmek suretiyle yünlü dokuma sanayiinin ince yapağı gereksinimini yerli kaynaklardan sağlamayı amaçlayan bu projenin neden başarılı olamadığını 1980-1982 yılları arasında projenin uygulandığı köylerde yaptığım incelemelerimde şöylece saptamıştım. 1. Yetiştiriciler Merinos-Kıvırcık tohumlamasından doğan F-1 melezi erkek ve dişi kuzularınının tümünü azman oldukları(heterozis) ve bu nedenle de iyi para ettikleri için ileriki melezleme evrelerini beklemeden kasaba satmakta idiler. İnceleme yaptığım çoğu köyde yıllardır Merinos suni […]

Hayvancılıkta ölçek sorunu üzerine yazdığım bir yazıda , 1.KOHİ olarak adlandırdığım, pazara üretim yapan 50-100 başlık Küçük Orta Ölçekli Hayvancılık İşletmeleri’nin yaygınlaşması ve sanayideki KOBİ – KOSGEB örneğinde olduğu gibi kredi, teşvik ve destek olgularının koordine edileceği bir merkezi KOHİ örgütü kurulması, 2.Köydeki yetiştiricilerin elindeki verimli hayvanların demokratik bir halk kooperatifinin bünyesinde kurulacak modern bir işletmede toplanarak elde edilecek karın katkı oranında hakça paylaştırılması , 3.Kuruluşları serbest piyasa düzeninde engellenemeyen mega hayvancılık işletmelerine hiç olmazsa bakanlığın bir yönetmelikle düzenlediği biçimde sözleşmeli yetiştiricilik yaptırarak tekel olma tehlikesinin önlenmesi gibi kendimce önemsediğim üç öneri sunmuş ve bu konuların meslektaşlarımızın katkıları ile zenginleştirilmesini […]

Serbest veteriner hekimlerin genellikle büyük baş hayvanlarla uğraşmasından olsa gerek ülkemizin geçmişte önemli bir hayvancılık dalı olan ve gelecek adına umutlarımızı hala canlı tuttuğumuz koyunculuğu bizlere neredeyse unutturdu. Hele benim gibi bilimsel araştırmalarının % 80 i koyun üzerine olan bir kişinin sığırcılık üzerine onlarca yazı yazmışken koyunculuğa hemen hiç değinmemesi büyük bir eksiklikti. Hem bu eksikliğimi gidermek, hem de Giresun Veteriner Hekimler Odası’nın Mayıs ayındaki bir mail’inde adı geçen Mersinli koyun yetiştiricisinin yakarışlarına bir parça da olsa yanıt verebilmek adına bu yazıyı yazmak istedim. Her yazımda da belirttiğim gibi tek amacım koyunculuğun aynı zamanda bilimsel bir forum niteliği taşıyan grubumuzda […]

Koyunculuk Türk ulusunun tarih boyunca uğraştığı en önemli hayvan yetiştiriciliği dallarından biridir. “Buğday İle Koyun, Gerisi Oyun” ata sözümüzün benzerini bugün hiç bir ulusun geleneğinde göremiyoruz.Türklerin Orta Asya’dan koyunlarını otlattıkları meralar kuruduğu için göç ettiklerini ileri süren tarihçiler vardır. Göç eden kavimlerin koyunlarını sürüler halinde Anadolu’ya kadar getirdiklerini günümüzde de devam eden göçer ve yörük geleneğinden anlıyoruz. Merinos koyununun ana vatanı Anadolu’dur. Hediye olarak yada kaçak yollarla önce İspanya’ya gittiği, oradan da tüm Avrupa’ya yayıldığı söylenmektedir. Türk halkı koyun ile o denli bütünleşmiştir ki insanlar sevdikleri birine “koçum” , anneler yavrularına “kuzum” diye hitap ederler. Müslümanlıktan önce Hazreti İbrahim zamanında […]

Son yerel yönetim seçimlerinin sadece Türkiye siyasetine değil aynı zamanda köy hayvancılığına da etkilerinin büyük olacağı açıktır. Çünkü, 2012 yılında yürürlüğe giren Yasa ile mevcut 14 Büyükşehire yenileri eklenmiş ve toplam Büyükşehir sayısı 27 olmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre 17.720 bin köy ve beldenin tüzel kişiliği ortadan kalkarak mahalleye dönüşmüş, yaklaşık 11 milyon köylü mahalleli başka bir deyimle şehirli olmuştur. Bu suretle Türkiye’nin kırsal kesim nüfusu %23 den %9 düşerek Avrupa Birliği’nin Türkiye’ye dayattığı %5 hedefine bir hayli yaklaşılmıştır. Bu durum hiç kuşkusuz en başta Köy Hayvancılığını olumsuz yönde etkileyecektir. Gerçi son on yıl içerisinde kırsal nüfusun %5 bandına […]

Türkiye’de hayvancılığın önde gelen sorunlarından biri eğitimsizlik diğeri de kayıt tutmamaktır. Aslına bu iki sorun arasında çok sıkı bir bağ mevcuttur. Eğitimsiz yetiştiriciler genelde kayıt ta tutmamaktadır. Oysaki, kayıt tutmak hangi ölçekte olursa olsun bir hayvancılık işletmesinde verimliliği ve karlılığı artıran en önemli unsurdur. Ülkemizde çoğunlukla geleneksel olarak yapılan aile içi tüketime dönük hayvancılık yıllardır sürdürülen tüm çaba ve desteklere karşın bilimsel ya da pazara dönük üretim yapan modern hayvancılığa bir türlü evrilememiştir. Nitekim, günümüzde Türkiye’deki Tarım İşletmeleri’nin yaklaşık % 3 ünde sadece hayvancılık yapılmakta, hayvancılık yapılan işletmelerde de ölçek büyüklüğü ortalama 5-10 civarında bulunmaktadır. Bu ölçekteki bir hayvancılık işletmesinin […]

Uzunca bir süredir Çiğ Süt Üreticileri Grubunda devam eden tartışmaları ilgi ile izlemekteyim. Genelde hayvancılığın özelde de süt sığırcılığının sorunlarını yıllardır yakından takip eden bir akademisyen olarak ben de bu konulardaki görüşlerimi sizlerle paylaşmak istedim. Gerçi süt sığırcılığı konusunda yıllardır dergilere, veteriner hekim ve hayvancılık internet gruplarına çok sayıda yazı yazmış ve bunların bir bölümünü de kişisel web siteme koymuştum. Ne var ki, çiğ süt üreticilerinin üye olmadıkları için anılan gruplardaki yazılarıma erişemediği düşüncesi beni bu yazıyı yazmaya yöneltti. İzleyebildiğim kadarıyla, süt fiyatlarının tespitindeki tekelci yaklaşımın önlenmesi ve çözüm için ileri sürülen Süt Endüstrisi Kurumu’nun yeniden kurulması önerisi bu tartışmaların […]