Dominik Cumhuriyetine bağlı adalardan birinde yüz yaşını geçmiş bir kadına uzun yaşamanın sırrı sorulduğunda şu yanıtı vermiş ”Her şeyden bir parça ama stressiz”. Stres negatif anlamda modern yaşamın insanlara en büyük armağanı olarak kabul edilir. Stres sıkıntı yaratan olaylara karşı vücudun fizyolojik ve psikolojik bir tepki mekanizmasıdır
Doktora giden insanların rahatsızlıklarının %70 i ya direkt stresten kaynaklanır ya da bu rahatsızlıkları stres tarafından tetiklenir. Uzun süre stres altında kalan insanların beyni küçülür. Stresli insanlarda diş ve diş eti hastalıkları çok görülür. Stres aynı zamanda hastalıkların tedavilerinin gecikmesine de yol açar. Stres hepatit-B aşısının etkisini bağışıklık sistemini zayıflatarak azaltır. Stres insanın kilo almasını sağlayarak kalp damar hastalıklarına yakalanmasını kolaylaştırır. Tüm psikolojik hastalıkların kökeninde stres vardır.
İnsan genlerinde tehlike anında gönderilen “savaş veya kaç” mesajı taşır. İnsan strese girdiğinde tüm vücuda bu mesajı gönderir ve bunun sonucunda vücutta tehlikelerden korunmak için bazı değişiklikler meydana gelir.
– Acil enerji sağlamak için kas ve kemiklerdeki proteinlerin en küçük birimleri kana bırakılır,
– Acil enerji sağlamak için karaciğerde depolanmış olan şeker kana salınır
– Kan gerektiğinde tansiyonu yükseltebilmek için tuz tutmaya başlar
– Enfeksiyonlara karşı direnci arttırmak için kortizol adlı hormon salgılanır
– Vücudun ekstra enerji ihtiyacını karşılamak için dokulardan yağ bırakılır
– Kanda kolesterol ve yağlar artmaya başlar
– Kan akımı ve glikoz beyine ve kaslara yönelir. Düşünce ve hafıza keskinleşir.
– Tükürük ve ter artar
– Göz bebekleri büyür
– Solunum sayısı artar
– Kanın pıhtılaşma mekanizması harekete geçer
– Kalbin atım sayısı artar, tansiyon yükselir
– Uyku bozukluğu başlar
– Baş ağrısı oluşur
– Aşırı endişe ve kayıtsızlık oluşur
– Ölüm ve intikam düşüncesi artar
– Sindirim yavaşlar, mide asidi artar
– Dinlenmekle geçmeyen Yorgunluk oluşur
– Mide bulantısı başlar
– Gerginlik , gerilim , sinirlilik neşesizlik durgunlaşma oluşur
– Kararsızlık, suçluluk, yalnızlık hissi
– İşbirliğinden kaçma duygusu hakim olur
– Nefes darlığı ortaya çıkar
Eğer stres uzun sürerse,
– Kas ve kemik dokusunda kayıplar ortaya çıkar
– Kan şekeri dengesi alt üst olur. Kortizol kan şekerini yükseltir ve insülin salgısını arttırır. Uzun süren stres sonucunda pankreasın yükü çok arttığından insülin üreten hücreler harap olur ve şeker hastalığı gelişir.
– Yüksek tansiyon kalbi zorlamaya başlar
– Kortizol uzun vadede bağışıklık sistemini harap eder ve enfeksiyon riski artar
– Kanda yükselen yağ oranı kalp damar hastalığı riskini arttırır.
Stres Kaynakları:
– Gelişim dönemleri
– Engellenmeler ve çatışmalar
– Yaşanan olumsuz olaylar
– Yaşamın tehlikede olması
– Rekabet
– İşte terfi
– İşte belirsizlik ve çözümsüzlük
– Zaman sınırlamaları
– Sevdiğinin ölmesi
– Sevdiğinin uzak bir yere gitmesi
– Virüsler
– Hava Kirliliği
– Gürültü
– Kalabalık
– İklim
– İşlerinin bozulması, borçlanmak, iflas etmek
– Başarısızlığa uğramak
Stresi Önleyici Önlemler:
– Dengeli ve ölçülü olmak
– Haftada 3-5 kez egzersiz yapmak
– Gevşeme tekniklerini öğrenmek ve uygulamak
– Kafein almamak
– Beslenmeye dikkat etmek
– Hoşgörülü olmak
– Zamanı yönetmeyi öğrenmek
– Eğlenmeyi ihmal etmemek
– Gülümsemek, gülmek, espri yapmak, neşeli olmak
– Şükretmek ve dua etmek
– Kendi kendine konuşmak ve güzel sözler söylemek
– Her şeyi basitçe ortaya koymaya ve anlamaya çalışmak
– Kişisel amaçları belirlemek
– Ne az, ne de çok yeterli uyumak
– Affedici olmak. Merhametsizlik ve haset tükenmenize yol açar
– Ümitli olmak
– Boş zamanları planlamak
– Hobi edinmek
– Müzikle uğraşmak
– Müdahale etmeden dinlemek, gerektiğinde susmasını bilmek
– Sakinleştirici işlerle ilgilenmek
– Yemek yemekten zevk almayı öğrenmek
– Evde kendine bir sığınak yapmak
– İnsanların ve olayların rahatsız etmesine izin vermemek
– Planlanmış ve sakin tatilleri tercih etmek
– Sık sık dinlenmek
– Masaj yaptırmak
– Derin nefes almak
– Meditasyon ve yoga yapmak