DOMATES

Domates ve onun ürünleri olan domates suyu, ketçap, salça beta karoten, alfa karoten, lutein, zeaksantin, demir, potasyum, kalsiyum, fosfor, folik asit, gıda lifi, A, B, C, E, B6, niasin vitaminleri ve asıl olarak da likopen gibi insan sağlığı için çok önemli maddeler içerir. Likopen meyve ve sebzelere rengini veren maddedir. Isı ile kimyasal yapısı bozulmaz tam tersine, ısıtılınca vücut tarafından daha kolay kullanılan bir şekle dönüşür. Likopen güçlü bir antioksidandır ve serbest radikallerin etkisiz hale getirilmesi için kullanılır. Doğal ortamında ve mevsiminde yetişen domatesler daha çok antioksidan içerir.Bu nedenle,yazın domates olarak, kışın salça ve domates suyu olarak tüketilmelidir. Organik domatesler kimyasallardan uzak yetiştirildiği için daha çok kullanılmaktadır.

DOMATES KANSER İLİŞKİSİ

Domates içerdiği likopen ve potasyum nedeniyle prostat kanserini önleyen çok önemli bir antioksidandır. Likopen kanser hücrelerinde kontrolsüz olarak çalışan büyüme hormonunun reseptörlerine bağlanarak kanser hücresinin normal hücre durumuna gelmesini sağlar. Antioksidan özelliği ile kanserlerin oluşum aşamasında da etkilidir. Prostat tümörlerinin büyümesini önler. Likopen ayrıca kalın bağırsak, mide ve ağız boşluğu kanserlerine de etkilidir
.
DOMATES KALP-DAMAR İLİŞKİSİ

Likopen damar endotelini koruması, tansiyonu azaltması, iyi kolesterolü yükseltip kötü kolesterolü düşürmesi gibi özellikleri ile kalp damar sağlığını korur. Böylece miyokard enfaktüsü, ateroskleroz ve inme gibi rahatsızlıkları önler. Likopen bu işlevini kalp hastalığının nedenlerinden biri olan oksidatif stresi azaltarak ve oksitlendirilmiş lipoproteinlerin (LDL) damar duvarlarına olan olumsuz etkisini azaltarak yapar. Likopen kolesterol üretiminde etkili olan enzimleri inhibe ederek kolesterolü düşürür. Kan likopen düzeyi düşük olan insanlarda karotis (şah damarı) kalınlaşır, esnekliği kaybolur, enfaktüs ve inme daha sık görülür.

DOMATES YAŞLANMA İLİŞKİSİ

İçerdiği antioksidanlar ile serbest radikalleri etkisiz hale getirir, bedensel ve zihinsel yaşlanmayı geciktirir. Cilde tazelik ve renk verir. Dilimlenmiş domates sivilcelerin ve siyah noktaların üzerine konulup bir süre beklendiğinde cildi temizler, sivilceleri ortadan kaldırır.Domates suyu yağlı ciltlere iyi gelir, derideki gözeneklerin sıkılaştırılmasına yardımcı olur.
Domates ayrıca,
– Kabukları liften zengin olduğu için sindirimi kolaylaştırır, mide ve bağırsakların düzenli çalışmasına yardımcı olarak kabızlığı önler.
– Serbest radikallerle birlikte oksijen hücrelerde oksidasyona neden olur.Bu zararlı oksijen akciğerleri oksidatif hasara açık hale getirir. Domatesin içerdiği likopen ve diğer antioksidanlar bu hasara karşı vücudu korur.
– Bağışıklık sistemini güçlendirir. Bu etki zeytin yağı ile daha da artar.
– Diabeti önler
– Likopaz sayesinde akciğer yangısını ve astımı önler.
– Siklooksijenaz enziminin aktivitesini azaltarak romatizmaya yol açan reaksiyonları önler.
– İştiha hormonlarını azaltarak tokluk hissi verir
– Safra ve böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olur.
– İdrar söktürerek toksinlerin ve serbest radikallerin uzaklaştırılmasını sağlar
– Anti viral ve anti mikrobiyel etkisi ile gribe ve soğuk algınlığına iyi gelir.
– Çikolata gibi mutluluk hormonunu harekete geçirir
– Nasırların üzerine parça halinde konulduğunda iyileşmesine yol açar
– Cilde koruma faktörlü krem gibi etki yapar. Domates sürülerek ya da doğrudan yenerek güneşin zararlı ultraviyole ışınlarından ve yanıklardan korunulur.
– Gözde makula dejenerasyonunu önler.
– Toksinleri ve serbest radikalleri etkisiz hale getirerek oksidatif stresin neden olduğu göz hastalıklarına iyi gelir
– Sinir sistemindeki nöronların yıkımı ve sayılarının azalması ile ortaya çıkan hastalıklar arasında felç, alzheimer, parkinson sayılabilir. Sinir hücrelerinin hasara uğramasında serbest radikallerin oluşturduğu oksidatif stresin çok büyük bir önemi vardır. Alzheimer hastalarının kanında karatenoid, A,C,E vitaminleri seviyelerinin sağlıklı insanlara göre daha düşük olduğu bulunmuş ve hastalık oluşmasında antioksidan madde eksikliğinin rolü olduğu saptanmıştır. Güçlü bir antioksidan olan likopen bu gibi sinir hastalıklarının tedavisinde çok etkilidir.